General notes. Ерөнхий

Size: px

Start display at page:

Download "General notes. Ерөнхий"

Lawrence Haynes
5 years ago
Views:

1 Ерөнхий General notes Сумын нэрс Soum names АБ Алтанбулаг АB Altanbulag АР Аргалант AR Argalant АТ Архуст AT Arhust БС Батсүмбэр BS Batsumber БА Баян BA Bayan БД Баяндэлгэр BD Bayandelger БЖ Баянжаргалан BJ Bayanjargalan БӨ Баян-Өнжүүл BU Bayanunjuul БХ Баянхангай BKH Bayankhangai БЦ Баянцагаан BTS Bayantsagaan БТ Баянцогт BT Bayantsogt БЧ Баянчандмань BCH Bayanchandmani БН Борнуур BN Bornuur БҮ Бүрэн BU Buren ДХ Дэлгэрхаан DKH Delgerkhaan ЖА Жаргалант JA Jargalant ЗА Заамар ZA Zaamar ЛҮ Лүн LU Lun ММ Мөнгөнморьт ММ Mungunmorit ӨШ Өндөрширээт USH Undurshireet СҮ Сүмбэр SU Sumber СЭ Сэргэлэн SE Sergelen УГ Угтаал UG Ugtaal ЦЭ Цээл TSE Tseel ЭР Эрдэнэ ER Erdene ЭС Эрдэнэсант ES Erdenesant ЗМ Зуунмод ZM Zuunmod

2 Хөдөө аж ахуй Мал аж ахуй. Малын жил бүрийн тооллого, мөн хашаа, худгийн болон бусад тооллого, судалгаа нь мал аж ахуйн салбарын мэдээллийн гол эх үүсвэр юм. Мал тооллогыг зун, намрын улиралд буюу ихэвчлэн 8, 9 дүгээр сард явуулж байснаа 1961 оноос мал, тэжээвэр амьтдыг жилийн эцэст 12 дугаар сард тоолдог болов. Энэ хугацаа нь мал аж ахуйн үйлдвэрлэлийн жилтэй тохирдог, малын орлого, зарлагын үзүүлэлт бүрэн гарч дууссан байдаг зэрэг давуу талтай. Мал тооллогын дүн нь зөвхөн мал, гэрийн тэжээвэр амьтдын тоо толгойн өсөлт, бууралтыг харуулах төдийгүй сүргийн нөхөн үйлдвэрлэлийн үзүүлэлтийг тодорхойлж судлах, шинжлэх бололцоог олгодог. Хөдөө аж ахуйн салбарын боловсон хүчин, ашиглаж байгаа машин, техник, хашаа, худгийн тооллогыг 1996 оноос хойш гурван жил тутамд явуулж байна. Манай улсын хувьд мал аж ахуйн гол үйлдвэрлэгчид нь малчдын өрхийн аж ахуй мөн билээ. Малтай өрхөд малыг ахуй амьдралдаа туслах чанарын үүрэгтэйгээр өсгөн үржүүлдэг өрхийг хамааруулна. Малчин өрх гэж жилийн 4 улирлын туршид малаа малладаг бөгөөд малын ашиг шим тэдний амьжиргааны эх үүсвэр болж байгаа өрхийг хэлнэ. Хээлтэгч малд нас гүйцсэн эм малыг хамруулна. Төлийн бойжилтын хувийг гаргахдаа бойжсон төлийн тоог нийт гарсан төлийн тоонд харьцуулан 100 гаар үржүүлнэ. 100 эхээс бойжуулсан төлийг бойжуулсан төлийн тоог оны эхний хээлтэгч малын тоонд харьцуулан 100-гаар үржүүлж тооцно. Зүй бусаар хорогдсон малын тоонд халдвартай, халдваргүй өвчин, зуд, үер ус, гал түймэр, аянга цахилгаан зэрэг гэнэтийн аюул болон араатан, жигүүртэнд идүүлэх, худаг, хавцалд унах зэрэг хариулга, маллагаатай холбоотой бусад шалтгаанаар хорогдсон малыг хамруулна. Хүнсэнд хэрэглэсэн малын тоог тооцохдоо оны эхний малын тоон дээр бойжуулсан төлийг нэмж, том малын зүй бус хорогдол, оны эцсийн малын тоог хасна. Agriculture Livestock. The core data source of the livestock sector consists of the annual livestock census, yard, felt and other related censuses and surveys. The livestock census was conducted mostly in summer and autumn months of August and September. However, since 1961 it has been conducted in December, the advantage of this period is that it conforms to livestock production year and data indicators for livestock income and expenditure have been finalized. The result of the livestock census shows not only the growth and decline of livestock and domestic animals, but also gives opportunity to study some indicators of flock reproduction. Since 1996 the census of staff, machinery and fences in operation in agriculture sector is held every 3 years. In the livestock sector, the main producer is a herder household. A household with livestock refers to a household owning livestock, for which the main source of livelihood is livestock husbandry but primarily is engaged in other activities. A herder household consists of herder(s) and their nuclear family which conducts livestock husbandry around the year for the main purpose of livelihood and source of income. A female breeding stock are up to two year old female animals capable of reproduction. A survival percentage is equal to the number of young surviving animals divided by the total births and multiplied by 100. An average survival rate per 100 females is equal to the total number of young surviving animals divided by the total female breeding stock and multiplied by 100. Losses of adult animals refers to losses due to natural disasters (zud, heavy rain, fire, lightning), diseases (infectious and non infectious) and others (animal depredation and losses due to accidents). Number of livestock slaughtered for consumption (consumed for consumption of households and meat processing industry and exports) is estimated by adding the number of young surviving animals to the number of livestock at the begining of the year and deducting the losses of adult animals and number of livestock at the end of the year.

3 Сум-Soum Малчин өрхийн тоо Number of herder households TӨ TӨ АБ АB АР AR АТ AT БС BS БА BA БД BD БЖ BJ БӨ BU БХ BKH БЦ BTS БТ BT БЧ BCH БН BN БҮ BU ДХ DKH ЖА JA ЗА ZA ЛҮ LU ММ ММ ӨШ USH СҮ SU СЭ SE УГ UG ЦЭ TSE ЭР ER ЭС ES ЗМ ZM

4 Сум-Soum TӨ АБ АР АТ БС БА БД БЖ БӨ БХ БЦ БТ БЧ БН БҮ ДХ ЖА ЗА ЛҮ ММ ӨШ СҮ СЭ УГ ЦЭ ЭР ЭС ЗМ TӨ АB AR AT BS BA BD BJ BU BKH BTS BT BCH BN BU DKH JA ZA LU ММ USH SU SE UG TSE ER ES ZM

5 Малчдын тоо Number of herdsmen TӨ TӨ АБ АB АР AR АТ AT БС BS БА BA БД BD БЖ BJ БӨ BU БХ BKH БЦ BTS БТ BT БЧ BCH БН BN БҮ BU ДХ DKH ЖА JA ЗА ZA ЛҮ LU ММ ММ ӨШ USH СҮ SU СЭ SE УГ UG ЦЭ TSE ЭР ER ЭС ES ЗМ ZM

6 Сум-Soum TӨ АБ АР АТ БС БА БД БЖ БӨ БХ БЦ БТ БЧ БН БҮ ДХ ЖА ЗА ЛҮ ММ ӨШ СҮ СЭ УГ ЦЭ ЭР ЭС ЗМ TӨ АB AR AT BS BA BD BJ BU BKH BTS BT BCH BN BU DKH JA ZA LU ММ USH SU SE UG TSE ER ES ZM

7 Нэг малчин өрхөд ногдох мал Number of livestock per household with livestock TӨ TӨ АБ АB АР AR АТ AT БС BS БА BA БД BD БЖ BJ БӨ BU БХ BKH БЦ BTS БТ BT БЧ BCH БН BN БҮ BU ДХ DKH ЖА JA ЗА ZA ЛҮ LU ММ ММ ӨШ USH СҮ SU СЭ SE УГ UG ЦЭ TSE ЭР ER ЭС ES ЗМ ZM

8 Цахилгаан эрчим хүчний үүсгүүртэй With electric engine TӨ TӨ АБ АB АР AR АТ AT БС BS БА BA БД BD БЖ BJ БӨ BU БХ BKH БЦ BTS БТ BT БЧ BCH БН BN БҮ BU ДХ DKH ЖА JA ЗА ZA ЛҮ LU ММ ММ ӨШ USH СҮ SU СЭ SE УГ UG ЦЭ TSE ЭР ER ЭС ES ЗМ ZM

9 Машинтай малчин өрх With cars TӨ TӨ АБ АB АР AR АТ AT БС BS БА BA БД BD БЖ BJ БӨ BU БХ BKH БЦ BTS БТ BT БЧ BCH БН BN БҮ BU ДХ DKH ЖА JA ЗА ZA ЛҮ LU ММ ММ ӨШ USH СҮ SU СЭ SE УГ UG ЦЭ TSE ЭР ER ЭС ES ЗМ ZM

10 Mотоциклтой малчин өрх With motorcycle TӨ TӨ АБ АB АР AR АТ AT БС BS БА BA БД BD БЖ BJ БӨ BU БХ BKH БЦ BTS БТ BT БЧ BCH БН BN БҮ BU ДХ DKH ЖА JA ЗА ZA ЛҮ LU ММ ММ ӨШ USH СҮ SU СЭ SE УГ UG ЦЭ TSE ЭР ER ЭС ES ЗМ ZM

11 Трактортой малчин өрх With tractor TӨ TӨ АБ АB АР AR АТ AT БС BS БА BA БД BD БЖ BJ БӨ BU БХ BKH БЦ BTS БТ BT БЧ BCH БН BN БҮ BU ДХ DKH ЖА JA ЗА ZA ЛҮ LU ММ ММ ӨШ USH СҮ SU СЭ SE УГ UG ЦЭ TSE ЭР ER ЭС ES ЗМ ZM

... танаа. Төв аймгийн эдийн засаг, нийгмийн байдлын тухай танилцуулга. Зуунмод

... танаа. Төв аймгийн эдийн засаг, нийгмийн байдлын тухай танилцуулга. Зуунмод ... танаа Төв аймгийн эдийн засаг, нийгмийн байдлын тухай танилцуулга Зуунмод 2012 он Гарчиг Нийгэм эдийн засгийн үзүүлэлтүүд 2-3 Төсөв, мөнгө, зээл, хадгаламж, нийгмийн даатгал, нийгмийн халамж 4-23 Хэрэглээний