ÑÒÀÒÈÑÒÈÊÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË

Transcription

1 сайтын Хэрэглэгийн бvртгэлд бvртгvvлснээр цахим хаягаар тогтмол авч болно. Monstat ezstat Лавлах утас Статистик мэдээлэл НОМЫН САН Онлайн лавлах мессенжер 8:30-17:30 ÑÒÀÒÈÑÒÈÊÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË ÒªÐÈÉÍ ÉË ÈËÃÝÝÃ Õ ÍÄ ÑÓÐÒÀË ÀÂËÈÃÀ Ã É ÍÝÝËÒÒÝÉ Õ ÐÃÝÍÝ

2

3 ÓËÑÛÍ Á ÐÒÃÝË, ÑÒÀÒÈÑÒÈÊÈÉÍ ÅЪÍÕÈÉ ÃÀÇÀÐ ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÈÉÃÝÌ, ÝÄÈÉÍ ÇÀÑÃÈÉÍ ÁÀÉÄÀË 6 ñàð 2016 Óëààíáààòàð õîò

4 ГАРЧИГ Ерөнхий тэмдэглэл...3 Аргачлалын тайлбар...4 Товч танилцуулга...10 Үндсэн үзүүлэлтүүд...26 I. Хүн ам...27 II. Хөдөлмөр...28 III. Нийгмийн даатгал, халамж...34 IV. Эрүүл мэнд...36 V. Байгаль орчин...40 VI. Гэмт хэрэг...44 VII. Мөнгө, зээл, үнэт цаасны зах зээл...48 VIII. Улсын нэгдсэн төсөв...55 IX. Ãàäààä õóäàëäàà...60 X. Үнэ...71 XI. Статистикийн бизнес регистрийн сан...92 XII. Хөдөө аж ахуй...96 XIII. Аж үйлдвэр XIV. Барилга XV. Тээвэр, холбоо XVI. Аялал жуулчлал Хавсралт Дэлхийн эдийн засаг, гадаад зах зээлийн тойм...124

5 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü Ерөнхий тэмдэглэл I. Товчилсон тэмдэглэгээ: АР Архангай БӨ Баян-Өлгий БХ Баянхонгор БУ Булган ГО Говь-Алтай ДО Дорноговь ДД Дорнод ДУ Дундговь ЗА Завхан ӨВ Өвөрхангай ӨМ Өмнөговь СҮ Сүхбаатар СЭ Сэлэнгэ ТӨ Төв УВ Увс ХО Ховд ХӨ Хөвсгөл ХЭ Хэнтий ДА Дархан-Уул УБ Улаанбаатар ОР Орхон ГС Говьсүмбэр II. Саруудыг ром тоогоор тэмдэглэв (I, II, III, IV, V... г.м) Тухайн сарыг оруулсан жилийн эхнээс өсөн нэмэгдэх дүнг харуулахдаа I-IV, I-XI зэргээр илэрхийлэв. III. Дараах тэмдэглэлийг ашиглав:... мэдээлэл байхгүй 0.0 маш бага тоо - гүйцэтгэл байхгүй. Үүнээс гэдгийг харуулах бөгөөд зарим тохиолдолд тухайн үзүүлэлтийн бүрэлдэхүүн хэсгүүдийн нийлбэр нэгдсэн дүнтэй тэнцэхгүй байж болно. IV. Орон дэвшүүлэлтээс хамаарч зарим үзүүлэлтийн нийлбэр нь дүнтэйгээ, бүтцийг хувиар илэрхийлэхэд 100 хувиас бага зэрэг зөрүүтэй байж болно. 3

6 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü 4 Аргачлалын тайлбар Хөдөлмөр Эдийн засгийн идэвхтэй хүн ам (ажиллах хүч)-д тухайн цаг хугацаанд бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, үйлчилгээ үзүүлэхэд ажиллах хүчээ нийлүүлж байгаа ажиллагч, нийлүүлэхэд бэлэн байгаа ажилгүй иргэдийг хамруулна. Ажиллагч гэж цалин хөлс, орлого олох зорилгоор эдийн засгийн үйл ажиллагаанд оролцож, хөдөлмөр эрхлэлтийн аль нэг хэв шинж (статус)-д хамрагдаж буй иргэнийг ойлгоно. Цалин хөлс, орлого олох зорилгоор эдийн засгийн үйл ажиллагаанд сүүлийн долоо хоногт нэгээс дээш цагаар оролцсон иргэнийг ажиллагчдад хамруулна. Бүртгэлтэй ажилгүй иргэдэд Монгол Улсын хуулиар зөвшөөрөгдсөн хөдөлмөрлөх насны, хөдөлмөр эрхлэх чадвартай, цалин хөлстэй ажил болон хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэггүй, тухайн үед ажиллахад бэлэн, цалин хөлстэй ажил идэвхтэй хайж байгаа хөдөлмөр, халамжийн үйлчилгээний хэлтэс, хөдөлмөрийн төв бирж, хөдөлмөрийн хувийн биржид бүртгүүлсэн ажилгүй иргэдийг хамруулна. Аж үйлдвэрийн салбарын хөдөлмөрийн бүтээмжийг 2005 оны зэрэгцүүлэх үнээр тооцохдоо зэрэгцүүлэх үнээрх нийт үйлдвэрлэлийн хэмжээг ажиллагчдын дундаж тоонд хуваана. Тайлант хугацаанд олгосон цалин, түүнтэй адилтгах орлогын нийт хэмжээг ажиллагчдын дундаж тоонд хувааж, аж ахуйн нэгж, байгууллагын ажиллагчдын сарын дундаж цалинг тооцно. Цалин, түүнтэй адилтгах орлогод үндсэн цалин, нэмэгдэл хөлс,шагнал урамшуулал, цалинтай адилтгах бусад орлогыг оруулна. Үйлдвэрлэлийн осол, хурц хордлого (ҮОХХ) Үйлдвэрлэлийн осол гэж хөдөлмөр эрхлэгч иргэн хөдөлмөрлөх үүргээ биелүүлэх явцад үйлдвэрлэлийн болон түүнтэй адилтгах хүчин зүйлийн үйлчлэлд өртөхийг ойлгоно. Хурц хордлого гэж цацраг болон биологийн идэвхт бодис, химийн хорт бодисын нөлөөгөөр хурц, цочмог хэлбэрээр богино хугацаанд хордохыг ойлгоно. Осолдогч гэж үйлдвэрлэлийн осол, хурц хордлогод өртсөн ажилтан, иргэнийг хэлнэ. Үйлдвэрлэлийн осол, хурц хордлогод өртсөн нэг ажилтан, иргэнийг үйлдвэрлэлийн осол, хурц хордлогын нэг тохиолдол гэж үзнэ. Хэрвээ нэг осол, хордлогод нэгээс дээш тооны хүн өртсөн бол осолдогч тус бүрээр үйлдвэрлэлийн осол, хурц хордлогын тохиолдол гэж тооцно. Бүлэг осол, хурц хордлого гэж нэг үйлдвэрлэлийн осол, хурц хордлогод 2 буюу түүнээс дээш тооны ажилтан, иргэн өртөхийг ойлгоно Нийгмийн даатгал, халамж Нийгмийн даатгал нь иргэн болон төр, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас зохих журмын дагуу шимтгэл төлж, нийгмийн даатгалын сан бүрдүүлэх, даатгуулагч өндөр наслах, хөдөлмөрийн чадвараа алдах, өвчлөх, ажилгүй болоход өөрт нь, тэрчлэн даатгуулагч нас барахад түүний асрамжид байсан хүмүүст хууль тогтоомжид заасан тэтгэвэр, тэтгэмж, төлбөр өгөх агуулга бүхий нийгэм, эдийн засгийн арга хэмжээ юм. Тэтгэврийн, тэтгэмжийн, эрүүл мэндийн, үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний, ажилгүйдлийн даатгал гэсэн төрлөөс нийгмийн даатгал бүрдэнэ. Нийгмийн даатгалын сан нь ажил олгогч, даатгуулагчийн хөдөлмөрийн хөлс, түүнтэй адилтгах орлогоос тэтгэвэр, тэтгэмж, төлбөр, үйлчилгээнд зарцуулах болон нийгмийн даатгалын үйл ажиллагааны зардлыг нөхөх зорилгоор төлсөн шимтгэлийн орлого, бусад эх үүсвэрээс бүрдэнэ. Нийгмийн даатгалын тухай хууль болон гэрээний үндсэн дээр нийгмийн даатгалын санд нийгмийн даатгалын шимтгэл төлж даатгуулсан, нийгмийн даатгалын сангаас тэтгэвэр, тэтгэмж, төлбөр авах эрх бүхий этгээдийг даатгуулагчаар тооцно. Тэтгэвэр нь даатгуулагчийг өндөр наслахад насан туршид нь, хөгжлийн бэрхшээлтэй болоход хөдөлмөрийн чадвар нь сэргээгдэх хүртэл, эсхүл өндөр насны тэтгэвэр авах насанд хүртэл, нас барахад нь түүний гэр бүлийн хөдөлмөрийн чадваргүй гишүүд /хүүхэд 16 нас, сургуульд суралцаж байгаа бол 19 нас хүртэл /-ийн нийгмийн баталгааг хангах зорилгоор нийгмийн даатгалын сангаас олгох мөнгөн хөрөнгө байна. Тэтгэмж нь хөдөлмөрийн чадвараа түр алдах,жирэмслэх, амаржих, нас барах тохиолдолд даатгуулагчид нийгмийн даатгалын сангаас нэг удаа олгох мөнгөн хөрөнгө байна. Нийгмийн халамжийн дэмжлэг туслалцаа

7 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü шаардлагатай хүнд хуульд заасан тэтгэвэр, нөхцөлт мөнгөн тэтгэмж олгох, олон нийтийн оролцоонд түшиглэсэн халамжийн болон төрөлжсөн асрамжийн үйлчилгээ үзүүлэх үйл ажиллагааг нийгмийн халамж гэнэ. Эрүүл мэнд Жирэмслэлтийн хугацаанаас хамаарахгүйгээр ердийн төрөлтөөр эсвэл мэс ажилбараар ургийг умайнаас гарган авсны дараа нярай амьсгалж байсан, эсвэл амьдын бусад ямар нэгэн шинж тэмдэг, өөрөөр хэлбэл, зүрхний цохилт, хүйний судасны лугшилт, булчингийн тодорхой хөдөлгөөн илэрч байвал хүй эсвэл эхэсийг салгасан эсэхийг харгалзахгүйгээр амьд төрөлтөд тооцно. Амьд төрсөн 1000 хүүхдэд ногдох нялхсын эндэгдлийг тодорхойлохдоо тухайн хугацаанд 1 хүртэлх насандаа эндсэн хүүхдийн тоог амьд төрсөн хүүхдийн тоонд харьцуулна. Амьд төрсөн 1000 хүүхдэд ногдох хүүхдийн эндэгдлийг тооцохдоо тухайн хугацаанд 5 хүртэлх насандаа эндсэн хүүхдийн тоог амьд төрсөн хүүхдийн тоонд хуваана. Эндсэн эхийн тоонд жирэмсний хугацаанд болон төрөх үедээ эсвэл төрснөөс хойш 42 хоногийн дотор жирэмслэлтийн байрлал, үргэлжилсэн хугацаанаас үл хамааран жирэмслэлт, төрөлт болон түүнийг удирдахтай холбоо бүхий шалтгаанаар эндсэн эхийг хамааруулна. Халдварт өвчний өвчлөлийн хүнд ногдох түвшинг тооцохдоо тайлант хугацаанд амбулаторийн үзлэгээр шинээр бүртгэгдсэн нийт халдварт өвчний тохиолдлын тоог тухайн хугацааны хүн амын тоонд харьцуулна. Байгаль орчин Агаарын бохирдол гэж агаар мандалд нэг буюу хэд хэдэн химийн бодис дагнасан буюу хавсарсан байдлаар хүн, амьтан, ургамлын аймгийн амьдрал, ахуйн нөхцөл, үйл ажиллагаанд сөрөг нөлөөлөл үзүүлж, стандартаар тогтоосон хүлцэх хэм хэмжээнээс давсан агаар дахь бохирдуулах бодис тодорхой хугацаагаар байхыг ойлгоно. Хүлцэх агууламж гэж хүний эрүүл мэндэд сөрөг нөлөө үзүүлэхгүй байх агаар дахь химийн бохирдуулагчийн зөвшөөрөгдөх хэмжээг ойлгоно. Зөвшөөрөгдөх түвшин гэж хүний эрүүл мэндэд сөрөг нөлөө үзүүлэхгүй байх агаар дахь физикийн бохирдуулагчийн зөвшөөрөгдөх түвшинг ойлгоно. Аюулт үзэгдэл, осол Гамшиг гэж аюулт үзэгдэл, техникийн холбогдолтой осол, алан хядах ажиллагаа, дэлбэрэлтийн улмаас олон хүний эрүүл мэнд, амь нас хохирох, мал, амьтан олноор хорогдох, эд хөрөнгө, хүрээлэн байгаа орчинд улс, орон нутгийн дотоод нөөц боломжоос давсан хохирол учрахыг хэлнэ. Аюулт үзэгдэл гэж хүчтэй цасан болон шороон шуурга, ган, зуд, үер, газар хөдлөлт, цөлжилт болох, гал түймэр, хүн, мал, амьтны болон ургамлын гоц халдварт өвчин гарах, хортон мэрэгчид тархах зэргийг хамруулан ойлгоно. Техникийн холбогдолтой осол гэж үйлдвэрлэл, технологийн горим зөрчигдсөнөөс тоног төхөөрөмж, барилга,байгууламж, шугам, сүлжээ эвдрэх, тээврийн хэрэгсэл осолдох сүйрэх, цацраг идэвхт болон химийн хорт бодис алдагдах зэргийг хамруулан ойлгоно. Гэмт хэрэг Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээр Монгол Улсын Эрүүгийн хуульд заасан, нийгэмд аюултай, гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйг гэмт хэрэг гэнэ. Гэмт хэргийн нийгмийн шинж чанар, аюулын хэр хэмжээ, оногдуулж болох ялын хүнд, хөнгөнийг харгалзан гэмт хэргийг хөнгөн, хүндэвтэр, хүнд, онц хүнд гэж ангилна. Гэмт хэргийн тоог Монгол Улсын Эрүүгийн хуульд заасны дагуу гэмт хэргийн төрлөөр нэгтгэн гаргаж байна. Тухайлбал: - Хүний амь бие, эрүүл мэндийн эсрэг гэмт хэрэг; - Хүүхэд, гэр бүл, нийгмийн ёс суртахууны эсрэг гэмт хэрэг; - Өмчлөх эрхийн эсрэг гэмт хэрэг; - Үндэсний аюулгүй байдлын эсрэг гэмт хэрэг; - Нийгмийн аюулгүй байдлын эсрэг гэмт хэрэг; - Хүн амын эрүүл мэндийн эсрэг гэмт хэрэг; - Тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдал, ашиглалтын журмын эсрэг гэмт хэрэг; - Шүүн таслах ажиллагааны эсрэг гэмт хэрэг; 5

8 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü - Байгаль хамгаалах журмын эсрэг гэмт хэрэг; - Бусад гэмт хэрэг. 18 ба түүнээс дээш насны хүнд ногдох бүртгэгдсэн гэмт хэргийн тоог тодорхойлохдоо нийт бүртгэгдсэн гэмт хэргийн тоог 18 ба түүнээс дээш насны хүн амын дундаж тоонд харьцуулна. Дор дурьдсан этгээдэд хэрэг бүртгэгч, мөрдөн байцаагч эрүүгийн хэрэг үүсгэж, үндэслэл бүхий тогтоол гаргасан бол сэжигтнээр тооцно. Үүнд: - Уг этгээдийг гэмт хэрэг үйлдэж байх үед буюу үйлдсэн дор нь барьсан; - Гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийг хохирогч буюу харсан хүн шууд заасан; - Уг этгээдийн бие, хувцас, эд зүйл, орон байранд гэмт хэргийн ул мөр тодорхой илэрч олдсон; - Уг этгээд хэргээ илчлэн ирсэн; - Гэмт хэрэгт сэрдэгдэх үндэслэл бүхий бусад баримт байгаа бол. Хэрэг бүртгэгч, мөрдөн байцаагч тогтоол үйлдэж, ял сонсгосон этгээдийг яллагдагчаар тооцно. 6 Мөнгө, банк, даатгал Гүйлгээнд гаргасан бэлэн мөнгийг банкнаас гадуурх мөнгө болон банкны касс дахь бэлэн мөнгөний нийлбэрээр тооцно. Бага мөнгө /М1/-ийг банкнаас гадуурх мөнгө болон төгрөгийн харилцах дансан дахь мөнгөний нийлбэрээр тодорхойлно. Банкнаас гадуурх мөнгийг тооцохдоо Төв банкнаас гүйлгээнд гаргасан цаасан болон зоосон мөнгөнөөс банкуудын эзэмшиж буй цаасан болон зоосон мөнгийг хасна. Төгрөгийн харилцах дансан дахь мөнгийг иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагын төгрөгийн харилцах дансны үлдэгдлийн нийлбэрээр тооцно. Бараг мөнгийг төгрөгийн болон гадаад валютын хадгаламж, валютын харилцах, цэвэршүүлсэн алтны харилцах, хадгаламжийн сертификатын нийлбэрээр тодорхойлно. Төгрөг болон валютын хадгаламжийг иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагын төгрөг, валютын хадгаламжийн үлдэгдлийн нийлбэрээр тооцно. Валютын харилцахыг иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагын валютын харилцах дансны үлдэгдлийн нийлбэрээр тооцно. Мөнгөний нийлүүлэлтэд зөвхөн цэвэршүүлсэн алтны харилцах дансны үлдэгдэл хамрагдах бөгөөд бусад үнэт металлын харилцах дансны үлдэгдлийг хамруулахгүй. Хадгаламжийн сертификатыг арилжааны банкнаас гаргасан иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагын эзэмшиж буй хадгаламжийн сертификатаар тооцно. Мөнгөний нийлүүлэлт /М2/-ийг банкнаас гадуурх мөнгө, төгрөгийн болон валютын харилцах, хадгаламж, цэвэршүүлсэн алтны харилцах, хадгаламжийн сертификатын нийлбэрээр тооцно. Өөрөөр хэлбэл, бага мөнгө болон бараг мөнгөний нийлбэрээр тодорхойлно. Нөөц мөнгө /M0/-ийг банкны касст байгаа бэлэн мөнгө, банкнаас гадуурх мөнгө болон Монголбанк дахь банкуудын төгрөг, валютын харилцах, валютын хадгаламжийн нийлбэрээр тодорхойлно. Хэвийн зээл гэж төлөвлөгдсөн хугацаанд байгаа зээл, түүний хүүг ойлгоно. Хугацаа хэтэрсэн зээлийг зээл, хүүгийн хугацаа 90 хүртэл хоног хэтэрсэн зээлээр тодорхойлогдоно. Чанаргүй зээлийг хэвийн бус, эргэлзээтэй, муу зээл буюу зээл, хүүгийн хугацаа 91-ээс дээш хоног хэтэрсэн зээлээр тооцож гаргана. Гадаад валютын албан нөөцөд Монголбанкны эзэмшилд байгаа, захиран зарцуулахад бэлэн, чөлөөтэй хөрвөдөг гадаад валют хамрагдана. Yнэт цаас гэж Засгийн газар болон бусад эрх бүхий этгээдээс гаргасан өрийн бичиг /бонд/, компаний бүх төрлийн хувьцаа, компаний гаргасан, эсхүл гаргахаар санал болгож буй хувьцааг худалдах, худалдан авах эрхийн бичиг (опцион), хөрөнгө оруулалтын сангийн хувьцаа, түүнчлэн Санхүүгийн зохицуулах хорооноос Үнэт цаасны зах зээлийн тухай Монгол Улсын хуульд нийцүүлэн үнэт цаас гэж тодорхойлсон баримтыг; Өрийн бичиг (бонд) гэж тодорхой хугацааны дараа үндсэн төлбөр болон хүүг мөнгөн, эсхүл тодорхой эд хөрөнгө, эд хөрөнгийн эрхийн хэлбэрээр эргүүлэн төлөх үүргийг гэрчилсэн үнэт цаасыг; Хувьцаа гэж компанид хөрөнгө оруулж, түүнийг үндэслэн хувь нийлүүлэгчдийн хуралд оролцож санал өгөх, ногдол ашиг авах, компанийг татан буулгасны дараа үлдсэн эд хөрөнгийг худалдан борлуулснаас олсон орлогоос хувь хүртэх болон хуулиар тогтоосон бусад эрхийг гэрчилсэн үнэт цаасыг;

9 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü Брокерийн үйл ажиллагаа гэж үнэт цаасны зах зээлд бусдын нэрийн өмнөөс үнэт цаасыг зуучлан худалдах, худалдан авах ажиллагааг; Дилерийн үйл ажиллагаа гэж үнэт цаасны зах зээлд ашиг олох зорилгоор үнэт цаасыг өөрийн хөрөнгөөр худалдан авах, худалдах, арилжих ажиллагааг; Хэлцэл гэж үнэт цаасыг худалдах захиалгын үнийн саналыг худалдан авах иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллага зөвшөөрснөөр үнэт цаас арилжаалахыг; Бүртгэлтэй компаний тоо гэж Монголын хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй, хувьцааны арилжааг идэвхтэй хийдэг хувьцаат компаний тоог ойлгоно. Зах зээлийн үнэлгээг Хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй хувьцаат компаний нийтэд гаргасан үнэт цаасны тоо, тухайн өдрийн үнэт цаасны арилжааны хаалтын ханшны үржвэрээр тодорхойлно. ТОП -20 индекс нь үнэт цаасны үнийн ерөнхий өөрчлөлтийг илэрхийлэх бөгөөд Хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй хувьцаат компаниудын үнэт цаасны зах зээлийн үнэлгээ, үнэт цаасны өсөлт, бууралтаар үнэт цаасны зах зээлийн ерөнхий чиг хандлагыг тодорхойлно. Индексийг дараахь томьёогоор тооцно. - Тухайн өдрийн индекс - Тухайн өдрийн зах зээлийн үнэлгээ - Зах зээлийн суурь үнэлгээ Төрийн санхүү Монгол Улсын нэгдсэн төсөв нь улсын төсөв, орон нутгийн төсөв, хүний хөгжил сангийн төсөв болон нийгмийн даатгалын сангийн төсвөөс бүрдэнэ. Улсын Их Хурал (УИХ)-аас батлан Засгийн газар бүрдүүлж зарцуулах төсөв нь улсын төсөв, Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаас батлан аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн Засаг дарга бүрдүүлж зарцуулах төсөв нь орон нутгийн төсөв байна. Төсвийн орлого нь тогтворжуулалтын сангийн болон тэнцвэржүүлсэн орлогоос бүрдэнэ. Тэнцвэржүүлсэн орлого нь урсгал орлого, хөрөнгийн орлого, тусламжийн орлогоос бүрдэнэ. Татварын болон татварын бус орлогоос урсгал орлого бүрдэнэ. Татварын орлогод орлогын албан татвар, нийгмийн даатгалын шимтгэл, хураамж, өмчийн татвар, дотоодын бараа, үйлчилгээний татвар, гадаад худалдааны татварын орлого болон бусад татвар орно. Төрийн өмчийн оролцоотой аж ахуйн нэгжийн төрийн өмчид ногдох хувьцааны ногдол ашиг, хүү, торгуулийн орлого, түрээсийн орлого, төсөвт газрын өөрийн орлого болон татварын бус бусад орлогоос татварын бус орлого бүрдэнэ. Төсвийн зарлагыг урсгал зардал, хөрөнгийн зардал, цэвэр зээл гэж ангилна. Бараа, үйлчилгээний зардал, зээлийн үйлчилгээний төлбөр, татаас ба урсгал шилжүүлгээс урсгал зардал бүрдэнэ. УИХ-аас 2010 оны 6 сарын 24-ний өдөр батлагдсан Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуулийн т нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлого нь гол нэр төрлийн эрдэс баялгийн тэнцвэржүүлсэн орлого, нэгдсэн төсвийн суурь орлогын нийлбэр гэж заасны дагуу нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлого, тэнцлийг тооцож байна. Гол нэр төрлийн эрдэс баялаг гэж жилийн нэгдсэн төсвийн орлогын гурав ба түүнээс дээш хувийг нь бүрдүүлж байгаа тухайн төрлийн эрдэс баялгийг ойлгоно. Гол нэр төрлийн эрдэс баялгийн тэнцвэржүүлсэн орлого гэж жилийн нэгдсэн төсвийн орлогын гурав ба түүнээс дээш хувийг бүрдүүлж байгаа тухайн ямар төрлийн эрдэс баялгаас уг хуулийн т заасны дагуу тодорхойлсон үнийн түвшинг баримтлан тооцож төсөвт оруулах орлогын дүнг ойлгоно. Нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн тэнцлийг нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлого, нэгдсэн төсвийн нийт зарлагын зөрүүгээр тодорхойлно. Гадаад худалдаа Гаалийн ерөнхий газрын статистикт үндэслэн гадаад худалдааны салбарын үндсэн үзүүлэлтийг тооцож байна. Түүнчлэн Дэлхийн худалдааны байгууллагаас зөвлөмж болгосон Барааг тодорхойлох, кодлох, уялдуулсан систем -ийн ангиллын дагуу барааны бүлэг, нэр төрлийг тогтоодог. Барааны экспорт гэж Монгол Улсын гаалийн нутаг дэвсгэрээс эргэн оруулах үүрэггүйгээр барааг гадаадад гаргахыг ойлгоно. Барааны экспортод эх орны үйлдвэрлэлийн барааг гадаадад гаргах, мөн реэкспортыг оруулна. Эх орны үйлдвэрлэлийн бараанд мөн түүнчлэн улс оронд оруулсан, 7

10 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü дахин боловсруулалт хийсэн, үндсэн чанар буюу техникийн шинжийг өөрчилсөн гадаад гаралтай барааг оруулна. Барааны реэкспортод Монгол Улсын гаалийн нутаг дэвсгэрт урьд нь оруулсан боловч ямар нэг дахин боловсруулалт хийгдээгүй, гаалийн татвар, хураамж болон төлбөргүй, эдийн засгийн хориг хязгаарлалтгүйгээр гадаадад гаргасан барааг оруулна. Барааны импорт гэж эргүүлж гаргах үүрэггүйгээр Монгол Улсын гаалийн нутаг дэвсгэрт гадаадаас бараа оруулахыг ойлгоно. Импортод улс орны эдийн засгийн хэрэглээнд зориулж гадаадаас оруулсан бараа, мөн реимпортлох барааг хамруулна. Реимпортын бараанд Монгол Улсын нутаг дэвсгэрээс урьд нь гаргасан хэдий ч эргүүлэн оруулсан барааг оруулна. Экспорт, импортын нийлбэрээр гадаад худалдааны барааны нийт эргэлтийг тодорхойлно. Нийт экспортоос импортыг хассан зөрүүгээр тэнцлийг тодорхойлно. Тэнцэл (-) тэмдэгтэй бол алдагдалтай, (+) тэмдэгтэй бол ашигтай гэж үзнэ. Үнэ Хэрэглээний үнийн индекс (ХҮИ) нь хэрэглэгчдийн худалдаж авсан бараа, үйлчилгээний нэр төрөл, чанар өөрчлөлтгүй тогтвортой байхад үнэ дунджаар хэрхэн өөрчлөгдөж буйг хэмжих үзүүлэлт бөгөөд нийт өрхөөр тооцсон үнийн өөрчлөлтийг харуулна. ХҮИ-ийн тооцоонд хэрэглээний сагс, хэрэглээний жин гэсэн хоёр үзүүлэлтийг ашиглана. Хэрэглээний сагс нь дундаж зарлагатай өрхийн хэрэглээг төлөөлөх чадвартай, хэрэглээний үнийн индекс тооцох зорилгоор бүрдүүлсэн хүн амын өргөн хэрэглээний бараа, үйлчилгээний нэр төрлийн жагсаалт юм. Сагсанд сонгогдсон бараа, үйлчилгээний үнийн өөрчлөлтийг тооцоход бараа, үйлчилгээний тоо хэмжээ, төрөл, чанар зэргийг тогтмолоор авч үздэг. Хэрэглээний бараа, үйлчилгээний жин гэж өрхийн худалдаж авсан бараа, үйлчилгээний нийт зардалд тухайн бараа, үйлчилгээний зардлын эзлэх хувийí æèí þì. ХҮИ-ийн тооцоонд Ласпейресийн íèéí индексийí äàðààõ òîìü îã ашиглаж байна. I L p n i 1 n i 1 p p it io * q * q I L p - t тайлант үеийн Ласпейресийн íèéí индекс t - тайлант үе, 0 - суурь үе p it - i барааны тайлант үеийн үнэ, p io - i барааны суурь үеийн үнэ, q io - i áàðààíû ñóóðü åèéí худалдан авсан тоо, хэмжээ n i 1 - нийлбэрийн тэмдэг íý ºñ òýð õýìæýýãýýð ìºíãºíèé õàíø áóóðàõûã èíôëÿöè ãýäýã. Èíôëÿöûí ò âøèíã òîîöîõäîî äàðààõ òîìü îã àøèãëàíà. íä: - - тайлант үеийн íийн индекс - ñóóðü åèéí íèéí èíäåêñ Өрхийн нийгэм, эдийн засгийн 2010 оны судалгааны үр дүнгээр хэрэглээний сагсан дахь нэр төрлийг 2011 онд 329 болгон нэмэгдүүлж, (аймгуудад 214 нэр төрөл), хэрэглээний зардлын жинг шинэчилж, 2012 оны 1 дүгээр сараас эхлэн хэрэглээний үнийн улсын индексийг тооцоход ашиглаж байна. Хөдөө аж ахуйн гол нэрийн зарим бүтээгдэхүүний зах зээлийн дундаж үнийн мэдээг сум, дүүрэг, аймаг, нийслэлийн үнэ цуглуулах нэгжүүдээс сар бүр авч, сарын дундаж үнийг тооцож байна. io io Хөдөө аж ахуй Төл бойжилтын хувийг тооцохдоо бойжсон төлийн тоог нийт гарсан төлийн тоонд харьцуулж, 100-гаар үржүүлнэ. Зүй бусаар хорогдсон малын тоонд халдвартай, халдваргүй өвчин, зуд, үер ус, гал түймэр, аянга цахилгаан зэрэг гэнэтийн аюул болон араатан, жигүүртэнд идүүлэх, гол мөрөн, худаг, хавцалд унах зэрэг хариулга, маллагаатай холбоотой бусад шалтгаанаар хорогдсон малыг хамруулна. 8

11 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü Аж үйлдвэр Аж үйлдвэрийн салбарын нийт үйлдвэрлэл нь аж ахуйн нэгжүүдийн тайлант хугацаанд зах зээлд болон өөрийн эцсийн хэрэглээнд зориулж үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнээс бүрдэнэ. Аж үйлдвэрийн салбарын борлуулсан бүтээгдэхүүн нь аж ахуйн нэгжүүдийн тайлант хугацаанд худалдсан буюу гадагш гүйцэтгэсэн ажил, үйлчилгээний хэмжээ юм. Аж ахуйн нэгжүүдийг эдийн засгийн үйл ажиллагаагаар ангилахдаа НҮБ-аас гишүүн орнууддаа мөрдөхийг зөвлөмж болгосон эдийн засгийн бүх төрлийн үйл ажиллагааны олон улсын стандарт ангилалд үндэслэсэн үндэсний ангиллыг мөрдөж байна. Аж үйлдвэрийн салбарын гол нэр төрлийн бүтээгдэхүүнийг сар бүрийн мэдээлэлд хамруулан судалж, үйлдвэрлэлийн биет хэмжээний индексийг тооцно. Уг индексийг тооцохдоо Ласпейресийн биет хэмжээний индексийн томьёог ашиглана. Тээвэр Ачаа эргэлтийг тооцохдоо тээвэрлэсэн ачааг тээсэн зай/км/-аар үржүүлнэ. Зорчигч эргэлт нь зорчсон зорчигчдын тоо, аялсан зайн үржвэрээр илэрхийлэгдэнэ. Шилжүүлсэн тн.км гэж тээврээр гүйцэтгэсэн олон төрөл, хэлбэрийн ажил, үйлчилгээг тусгай коэффициентуудыг ашиглан нэг нэгжид буюу тонн километрт шилжүүлсэн үзүүлэлтийг ойлгоно. Тээврийн орлого нь ачаа, зорчигч тээвэрлэлт, түүнтэй холбогдох үйл ажиллагаанаас орсон орлого юм. I LQ ( Qt P0 ) Qt = 100 = ( ) W0 100 ( Q P ) Q Qt - Òàéëàíò åèéí á òýýãäýõ íèé áèåò õýìæýý Q0 - Ñóóðü åèéí á òýýãäýõ íèé áèåò õýìæýý P0 - Ñóóðü åèéí á òýýãäýõ íèé íý W0 - Æèí 9

12 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн байдал (2016 оны 6 äуãааð сарын байдлаар) I. Нийгмийн үзүүлэлт дунджаас доогуур, Орхон, Дархан-Уул аймагт улсын дундажтай ижил түвшинд байна. Хүн амын ердийн цэвэр өсөлт Улаанбаатар хотод 1.9, Баян-Өлгий 1.4, Говьсүмбэр 1.3, Ховд аймагт 1.0 пунктээр улсын дунджаас дээгүүр бусад аймагт улсын дунджаас доогуур байна. I.1 Хүн ам Улсын хэмжээнд 2016 оны эхний хагас жилд эх амаржиж, хүүхэд төрүүлсэн байна. Харин нас баралт 8295 болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 138 хүн буюу 1.7 хувиар өсчээ хүн тутамд 12.9 хүүхэд төрж, 2.7 хүн нас барж, ердийн цэвэр өсөлт 10.2 болов. Өмнөх оны мөн үеийнхээс 1000 хүнд ногдох төрөлт 0.7 пункт, хүн амын ердийн цэвэр өсөлт 0.7 пунктээр буурч, нас баралт өмнөх оны мөн үеийн түвшинд байна. 10 Çóðàã I хүн амд ногдох төрөлт, нас баралт, ердийн цэвэр өсөлт, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар Эх үүсвэр: Эрүүл мэнд, спортын яамны мэдээлэл Энэ оны эхний хагас жилд 1000 хүнд ногдох төрөлт улсын дунджаас Улаанбаатар хотод 1.8, Баян-Өлгий 1.5, Говьсүмбэр 1.0, Ховд 0.7, Дорнод аймагт 0.6 пунктээр дээгүүр, харин Төв 6.1, Булган 5.5, Сэлэнгэ 4.2, Архангай 2.5, Завхан 2.3, Говь-Алтай 2.1, Сүхбаатар 2.1, Өмнөговь 1.5, Хэнтий 1.5, Дундговь 1.4, Хөвсгөл 1.3, Дорноговь 1.3, Баянхонгор 1.2, Өвөрхангай 1.2, Дархан-Уул 0.6, Увс 0.3, Орхон аймагт 0.3 пунктээр улсын дунджаас доогуур байна хүнд ногдох нас баралт Дорнод 0.8, Дундговь 0.6, Баянхонгор 0.5, Хөвсгөл 0.5, Өвөрхангай 0.4, Увс 0.3, Сүхбаатар 0.3, Говь-Алтай 0.2, Завхан 0.2, Баян-Өлгий 0.1, Дорноговь 0.1, Сэлэнгэ аймагт 0.1 пунктээр улсын дунджаас дээгүүр, харин Ховд 0.3, Говьсүмбэр 0.3, Хэнтий 0.3, Өмнөговь 0.2, Төв 0.2, Архангай 0.1, Булган аймаг 0.1, Улаанбаатар хотод 0.1 пунктээр улсын 2.7 Төрөлт Нас баралт Цэвэр өсөлт 2014 I-VI 2015 I-VI 2016 I-VI I.2 Бүртгэлтэй ажилгүй иргэн Xөдөлмөр эрхлэлтийн байгууллагад бүртгэлтэй ажил хайгч иргэд 2016 оны 6 дугаар сарын эцэст 45.4 мянга болсны 24.1 мянга нь эмэгтэйчүүд байна. Эдгээр бүртгэлтэй ажил хайгчдын 32.8 мянга нь ажилгүй иргэд байгаа нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 21 хүн буюу 0.1 хувиар өсч, өмнөх сарынхаас 0.9 мян.хүн буюу 2.8 хувиар буурсан байна. Бүртгэлтэй ажилгүй иргэдийн 17.4 мянга буюу 53.2 хувь нь эмэгтэйчүүд байна. Аймаг, нийслэлийн хөдөлмөр эрхлэлтийн байгууллагад 2016 оны эхний хагас жилд ажилгүй 64.3 мян.иргэн шинээр бүртгүүлж, бүртгэлтэй байсан 13.4 мян. иргэн ажилд зуучлагдан орж, 50.9 мян.иргэн ажил идэвхтэй хайхгүй байгаа шалтгаанаар бүртгэлээс хасагдсан нь өмнөх оны мөн үеийнхээс шинээр бүртгүүлсэн ажилгүй иргэд 5.7 мян.хүн буюу 9.6 хувиар, ажилд зуучлагдан орсон иргэд 2.4 мян.хүн буюу 22.0 хувиар өсчээ. Харин ажил идэвхтэй хайхгүй байгаа шалтгаанаар бүртгэлээс хасагдсан иргэд өмнөх оны мөн үеийнхээс 11.9 мян.хүн буюу 18.9 хувиар буурчээ. Çóðàã I.2 Хөдөлмөр эрхлэлтийн байгууллагад шинээр бүртгүүлсэн, ажилд зуучлагдан орсон болон хасагдсан иргэд, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар I-VI 2015 I-VI 2016 I-VI Шинээр бүртгүүлсэн иргэд Ажил хайхгүй байгаа шалтгаанаар бүртгэлээс хасагдсан иргэд Ажилд зуучлагдан орсон иргэд

13 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü Бүртгэлтэй ажилгүй иргэдийн 48.0 хувийг бүрэн дунд, 27.5 хувийг дипломын дээд болон бакалаврын, 6.9 хувийг техникийн болон мэргэжлийн, 6.4 хувийг суурь, 6.0 хувийг тусгай мэргэжлийн дунд, 2.7 хувийг бага, 1.4 хувийг магистр, доктор, 1.1 хувийг боловсролгүй иргэд эзэлж байна. Çóðàã I.3 Б ү рт г эл т э й а ж и л г ү й и р г эд, б оло вс р ол ы н т ү в ш н э э р, 2016 оны 6 дугаар сарын эцэст, дүнд эзлэх хувиар мотоциклийн засвар үйлчилгээний, 797 буюу 7.4 хувь нь боловсролын, 1175 буюу 11.0 хувь нь бусад салбарт ажиллаж байна. Çóðàã I.4 Гадаадын иргэдийн хөдөлмөр эрхлэлт, эдийн засгийн үйл ажиллагааны салбараар, 2016 оны 6 дугаар сарын 30-ны байдлаар Бөөний болон жижиглэн худалдаа, машин, мотоциклийн засвар үйлчилгээ 11.8 Бүрэн дунд Дипломын болон бакалаврын Техникийн болон мэргэжлийн Боловсруулах үйлдвэрлэл 13.2 Барилга 36.8 Суурь 6.4 Тусгай мэргэжлийн дунд 6.0 Бага Магистр, доктор Боловсролгүй Эх үүсвэр: Хөдөлмөрийн яамны сар бүрийн мэдээ Улсын хэмжээнд бүртгэлтэй ажилгүй иргэдийн 60.6 хувийг насны залуучууд эзэлж байгаа бөгөөд энэ үзүүлэлт Өмнөговь, Дорнод, Увс, Төв, Ховд, Дундговь, Сүхбаатар, Сэлэнгэ, Орхон, Булган, Дорноговь аймагт улсын дунджаас пунктээр илүү байна. Гадаадын иргэд Манай улсад 2016 оны 6 дугаар сарын 30- ны байдлаар 81 орны 10.7 мян.иргэн хөдөлмөр эрхэлж байгаа нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 4 орноор, ажиллагчид 5.8 мян.хүнээр буурчээ. Хөдөлмөр эрхэлж байгаа гадаадын иргэдийн 944 буюу 6.1 хувь нь эмэгтэйчүүд байгаа нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 70 хүн буюу 2.7 пунктээр өссөн байна. Хөдөлмөрийн гэрээгээр ажиллаж буй нийт ажиллагчдын 57.1 хувь нь БНХАУ-ын, 16.1 хувь нь БНАСАУ-ын, 5.2 хувь нь ОХУ-ын, 4.4 хувь нь БНСУ-ын, 2.6 хувь нь АНУ-ын, 2.0 хувь нь Австрали улсын, 1.4 хувь нь БНСВУын, 11.2 хувь нь бусад улсын харьяат иргэд байна. Өмнөх оны мөн үеийнхээс манай улсад хөдөлмөр эрхэлж буй БНСВУ-ын иргэд 183 буюу 55.1 хувь, БНХАУ-ын иргэд 5.3 мянга буюу 46.6 хувь, БНСУ-ын иргэд 97 буюу 17.0 хувь, БНАСАУ-ын иргэд 106 буюу 5.8 хувиар буурчээ. Хөдөлмөр эрхэлж буй гадаадын иргэдийн 3948 нь буюу 36.8 хувь нь барилгын, 2128 буюу 19.8 хувь нь уул уурхай, олборлолтын, 1421 буюу 13.2 хувь нь боловсруулах үйлдвэрлэлийн, 1261 буюу 11.8 хувь нь бөөний болон жижиглэн худалдаа, машин, Уул уурхай, олборлолт 19.8 Тээвэр ба агуулахын үйл ажиллагаа 2.1 Бусад 8.9 Боловсрол 7.4 Үйлдвэрлэлийн осол, хурц хордлого (ҮОХХ) Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын мэдээгээр үйлвэрлэлийн осол, хурц хордлогын тохиолдол улсын хэмжээнд 2016 оны эхний хагас жилд 126 бүртгэгдсэнээс 125 нь үйлдвэрлэлийн осол, 1 нь хурц хордлого байна. Үйлдвэрлэлийн ослын 125 тохиолдлоос 4 нь бүлэг осол байна. Эдгээр үйлдвэрлэлийн ослын 48.0 хувь нь унах, бүдрэх, хальтрах, 9.6 хувь нь эд зүйлд хавьчуулагдах, 8.8 хувь нь унаж буй эд зүйлд цохигдох шалтгааны улмаас гарсан осол эзэлж байна. Үйлдвэрлэлийн осол, хурц хордлогын 7 хүн буюу 5.6 хувь нь нас барсан, 47 буюу 37.6 хувь нь хөнгөн, 71 буюу 56.8 хувь нь хүнд хэлбэрийнх байна. Çóðàã I.5 Үйлдвэрлэлийн осол, ослын шалтгаанаар, 2016 оны эхний хагас жилийн байдлаар Унаж байгаа эд зүйлд цохигдох Эд зүйлд 8.8% хавчуулагдах 9.6% Унах, бүдрэх, хальтрах 48.0% Эд зүйл дээр гишгэх, суурин болон хөдөлгөөнт эд зүйлд цохигдох 4.8% Бусад 28.8% 4.0% 4.0% 16.8% 2.4% 1.6% Халалт, түлэгдэлт, хөлдөлт Гадны халдлагад өртөх Бусад Хүчилсэн болон хүчтэй хөдөлгөөн Цахилгаан гүйдэлд цохиулах Эх үүсвэр: Монгол Улсын Засгийн газрын тохируулагч агентлаг, Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын улирлын мэдээ 11

14 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü Үйлдвэрийн осол, хурц хордлогод осолдогчдын 47 буюу 37.6 хувь нь эмэгтэйчүүд байна. Мөн нийт осолдогчдыг эрхэлж байсан ажил мэргэжлээр авч үзэхэд 33.3 хувь нь энгийн ажил мэргэжилтэй, 16.7 хувь нь мэргэжилтэн, 12.7 хувь нь үйлдвэрлэл, барилга, гар урлал, холбогдох ажил, үйлчилгээний ажилтан, 10.3 хувь нь суурин төхөөрөг, машин механизмын операторч, угсрагч, 8.7 хувь нь зэвсэгт хүчний ажил, мэргэжилтэй, 7.9 хувь нь техникч болон туслах, дэд мэргэжилтэн, 4.8 хувь нь контор, үйлчилгээний ажилтан, 4.0 хувь нь менежер, 1.6 хувь нь худалдаа, үйлчилгээний ажилтан байна. Çóðàã I.6 Осолдогчид, боловсролын түвшнээр, 2016 оны эхний хагас жилийн байдлаар 33.3% 8.7% 10.3% 4.0% 12.7% 16.7% 7.9% 4.8% 1.6% Менежер Мэргэжилтэн Техникч болон туслах, дэд мэргэжилтэн Контор, үйлчилгээний ажилтан Худалдаа, үйлчилгээний ажилтан Үйлдвэрлэл, барилга, гар урлал, холбогдох ажил, үйлчилгээний ажилтан Суурин төхөөрөг, машин механизмын операторч, угсрагч Энгийн ажил, мэргэжил Зэвсэгт хүчний ажил, мэргэжил Эх үүсвэр: Монгол Улсын Засгийн газрын тохируулагч агентлаг, Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын улирлын мэдээ Нийгмийн халамж Нийгмийн халамжийн сангаас 2016 оны эхний хагас жилд мян.хүнд 73.7 тэрбум төгрөгийн тэтгэвэр, тэтгэмж олгож, өмнөх оны мөн үеийнхээс нийгмийн халамжийн тэтгэвэр, тэтгэмж авагчид 11.0 мянга буюу 5.7 хувиар өсч, олгосон тэтгэвэр, тэтгэмжийн хэмжээ сая төг буюу 0.2 хувиар буурчээ. Нийгмийн халамжийн тэтгэвэрт 2016 оны эхний хагас жилд 60.0 мян.хүн хамрагдсан нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 3.1 мянга буюу 4.9 хувиар, олгосон тэтгэврийн хэмжээ 1.2 тэрбум төг буюу 2.8 хувиар буурчээ. Нийгмийн халамжийн үйлчилгээ, хөнгөлөлтөд 2016 оны эхний хагас жилд мян.хүн хамрагдсаны 69.0 хувь нь нийгмийн халамжийн хөнгөлөлт, нөхцөлт мөнгөн тусламжид хамрагдсан иргэд, 26.7 хувь нь ахмад настан, 3.1 хувь нь хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, 0.8 хувь нь алдар цолтой ахмад настай иргэд, 0.4 хувь нь нийгмийн халамжийн үйлчилгээнд хамрагдсан иргэд байна. Нийгмийн халамжийн үйлчилгээ болон хөнгөлөлтөд 51.4 тэрбум төг олгосон нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 0.8 тэрбум төг буюу 1.6 хувиар буурчээ. Хүний хөгжил сангаас энэ оны эхний хагас жилд 18 хүртэлх насны мянган хүүхдэд тэрбум төгрөгийг олгожээ. I.3 Нийгмийн даатгал, халамж Нийгмийн даатгал Нийгмийн даатгалын сангийн орлого 2016 оны эхний хагас жилд тэрбум төг, зарлага тэрбум төг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс орлого тэрбум төг буюу 24.4 хувь, зарлага 24.7 тэрбум төг буюу 3.2 хувиар өслөө. Нийгмийн даатгалын сангийн орлого 2016 оны эхний хагас жилд өмнөх оны мөн үеийнхээс тэрбум төгрөгөөр нэмэгдэхэд тэтгэврийн даатгалын сангийн орлого тэрбум төг буюу 32.3 хувь, эрүүл мэндийн даатгалын сангийн орлого 11.9 тэрбум төг буюу 9.2 хувиар өссөн нь голлон нөлөөлсөн байна. Нийгмийн даатгалын сангийн зарлага 2016 оны эхний хагас жилд өмнөх оны мөн үеийнхээс 24.7 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдэхэд тэтгэврийн даатгалын сангийн зарлага 18.3 тэрбум төг буюу 3.1 хувиар өссөн нь голлон нөлөөлөв. I.4 Эрүүл мэнд Улсын хэмжээнд 2016 оны эхний хагас жилд эх амаржиж, амьд төрсөн хүүхэд болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс амаржсан эх 1333 буюу 3.3 хувиар, хүүхэд 1385 буюу 3.4 хувиар буурсан байна. Энэ оны 6 дугаар сард 6625 эх амаржиж, амьд төрсөн хүүхэд 6651 болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс амаржсан эх 116 буюу 1.7 хувиар, хүүхэд 108 буюу 1.6 хувиар буурчээ. Çóðàã I.7 Амаржсан эх, амьд төрсөн хүүхэд, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар I-VI 2015 I-VI 2016 I-VI Амаржсан эх Амьд төрсөн хүүхэд 12

15 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü Улсын хэмжээгээр 2016 оны эхний хагас жилд нялхсын эндэгдэл 810 болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 180 хүүхэд буюу 28.6 хувиар, 5 хүртэлх насандаа 953 хүүхэд эндэж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 215 хүүхэд буюу 29.1 хувиар өссөн байна. Нялхсын эндэгдэл улаан бурхан болон амьсгалын тогтолцооны өвчнөөс голлон нэмэгджээ. Çóðàã I.8 Эндсэн хүүхэд, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар Нялхсын эндэгдэл энэ оны 6 дугаар сард 112 болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 19 хүүхэд буюу 20.4 хувиар, 5 хүртэлх насандаа 139 хүүхэд эндэж, 19 хүүхэд буюу 15.8 хувиар өсчээ амьд төрөлтөд ногдох нялхсын эндэгдэл 2016 оны эхний хагас жилд 20.8 болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 5.2 пунктээр, тав хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдэл 24.5 болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 6.2 пунктээр өссөн байна амьд төрөлтөд ногдох нялхсын эндэгдэл энэ оны 6 дугаар сард 16.8 болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 3.1 пунктээр, тав хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдэл 20.9 болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 3.1 пунктээр өсчээ. Халдварт өвчнөөр өвчлөгчид 2016 оны эхний хагас жилд болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс буюу 43.5 хувиар нэмэгдэхэд вирүст хепатитаар өвчлөгчид 145 буюу 32.7 хувиар, мөөгөнцрөөр өвчлөгчид 339 буюу 32.9 хувиар, тэмбүүгээр өвчлөгчид 901 буюу 22.0 хувиар, гонококкт халдвараар өвчлөгчид 452 буюу 17.2 хувиар, сүрьеэгээр өвчлөгчид 70 буюу 2.8 хувиар буурсан хэдий ч улаан бурхнаар өвчлөгчид буюу 1.8 дахин, гар, хөл, амны өвчнөөр өвчлөгчид 3181 буюу 5.0 дахин өссөн нь голлон нөлөөлсөн байна. Çóðàã I хүн амд ногдох халдварт өвчнөөр өвчлөгчид, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар I-VI 2015 I-VI 2016 I-VI Нялхсын эндэгдэл хүртэлх насандаа эндсэн хүүхэд Энэ оны 6 дугаар сард улаанбурхан өвчнөөр өвчлөгчид 2401 болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 9742 буюу 5.1 дахин буурчээ. Улаанбаатар хотод 2016 оны 6 дугаар сард ХДХВ/ДОХ-ын тохиолдол 2 илэрсэн бөгөөд улсын хэмжээнд бүртгэгдсэн ХДХВ/ДОХ-ын нийт тохиолдол 213 болсон байна. I.5 Байгаль орчин Цаг уур, агаарын бохирдол Ус цаг уур, орчны судалгаа, мэдээллийн хүрээлэнгийн мэдээгээр 2016 оны 6 дугаар сард хамгийн их хур тунадас Дархан хот орчимд мм-т хүрсэн байна. Баянхонгор аймгийн Шинэжинст суманд хамгийн их температур 36.0 хэм, Завхан аймгийн Отгон сум болон Улаанбаатар хотын Налайх дүүрэгт хамгийн бага температур 0.0 хэмд хүрлээ. Салхины хамгийн их хурд Говь-Алтай аймгийн Алтай суманд 25 м/с байв. Аймгийн төв болон Улаанбаатар хотын агаарын дундаж хэм 2016 оны 6 дугаар сард олон жилийн дунджийн түвшинд, өмнөх сарынхаас 1.1 хэмээр дулаан, өмнөх оны мөн үеийнхээс 0.2 хэмээр хүйтэн байлаа. Азотын давхар ислийн хоногийн дундаж агууламж 2016 оны 6 дугаар сард Улаанбаатар хотын 13-р хороолол орчимд 30 удаа, Баруун 4 зам орчимд 26 удаа, Хар хорин орчимд 8 удаа; хүхэрлэг хийн хоногийн дундаж агууламж Баруун 4 зам, Толгойт, Телевиз болон Амгалан орчимд тус бүр 2 удаа; 10 микроноос бага Çóðàã I.10 Улаанбаатар хотын агаар дахь азотын давхар ислийн агууламж, эхний 8 харуулын дундаж, сараар, (мг/м3) Çóðàã I.11 Улаанбаатар хотын агаар дахь хүхэрлэг хийн агууламж, эхний 8 харуулын дундаж, сараар, (мг/м3) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2014 I-VI 2015 I-VI 2016 I-VI

16 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü хэмжээтэй тоосны агууламж Зуун айл болон Толгойт орчимд тус бүр 12 удаа, Телевиз орчимд 10 удаа, Амгалан орчимд 8 удаа, Хар хорин орчимд 5 удаа; 2.5 микроноос бага хэмжээтэй тоосны агууламж 13-р хороолол орчимд 2 удаа, Баруун 4 зам, Толгойт болон Амгалан орчимд тус бүр 1 удаа агаарын чанарын стандарт дахь хүлцэх хэм хэмжээнээс давсан байна Çóðàã I.12 Улаанбаатар хотын агаар дахь 10 микроноос бага хэмжээтэй тоосны агууламж, эхний 8 харуулын дундаж, сараар, (мг/м3) Õ ñíýãò I.1 Аюулт үзэгдэл, осол, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар* Үзүүлэлт 2014 I-VI 2015 I-VI 2016 I-VI 2016 I-VI % 2015 I-VI Аюулт үзэгдэл, ослын тохиолдол Аюулт үзэгдэл, ослын улмаас амь насаа алдсан хүн Шатсан гэр, орон сууц Аюулт үзэгдлийн улмаас хорогдсон, устгасан мал, тэжээвэр амьтан, толгой ** Объектын түймэр Учирсан хохирлын хэмжээ, тэрбум төг * Засгийн газрын тохируулагч агентлаг Онцгой байдлын ерөнхий газрын мэдээлэл ** Дахин их Аюулт үзэгдэл, ослын тохиолдол өмнөх оны мөн үеийнхээс 668-аар буурав I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I.6 Гэмт хэрэг Çóðàã I.13 Улаанбаатар хотын агаар дахь 2.5 микроноос бага хэмжээтэй тоосны агууламж, эхний 8 харуулын дундаж, сараар, (мг/м3) хүлцэх хэм хэмжээ I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Аюулт үзэгдэл, осол Аюулт үзэгдэл, осол 2016 оны эхний хагас жилд 2444 удаа гарч, 57 хүн амь насаа алдаж, мян.толгой мал, тэжээвэр амьтан хорогджээ. Харин объектын түймэр 2133 удаа, мал, амьтны халдварт галзуу өвчин 64 удаа, хонины цэцэг өвчин 62 удаа бүртгэгджээ. Объектын түймрийн улмаас 5.1 тэрбум төгрөгийн хохирол учирч, аюулт үзэгдэл, осолд нийт сая төг зарцуулсан байна. Усны ослын улмаас 24 хүн, объектын түймрийн улмаас 20 хүн, бичил уурхайн нурангины ослоос 7 хүн, ой хээрийн түймрийн улмаас 3 хүн, хүчтэй салхи шуурганы улмаас 2 хүн, үерийн улмаас 1 хүн амь насаа алджээ. Хорогдсон, устгасан мал, тэжээвэр амьтад 2016 оны эхний хагас жилд өмнөх оны мөн үеийнхээс мян.толгойгоор нэмэгдсэн байна. Нийт хорогдсон, устгасан мал, тэжээвэр амьтдын 99.9 хувь нь ус, цаг агаарын болон биологийн гаралтай аюулт үзэгдлийн улмаас хорогдсон байна. Аюулт үзэгдэл, ослын тохиолдол өмнөх оны мөн үеийнхээс 584-өөр буурав. Улсын хэмжээнд 2016 оны эхний хагас жилд гэмт хэрэг бүртгэгдсэн нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 107 хэрэг буюу 0.7 хувиар өсчээ. Çóðàã I.14 Бүртгэгдсэн гэмт хэрэг, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар I-VI 2015 I- VI 2016 I- VI Өмнөх оны мөн үеийнхээс нийт гэмт хэргийн тоо нэмэгдэхэд өмчлөх эрхийн эсрэг (493), хүний амь бие, эрүүл мэндийн эсрэг (207) зэрэг гэмт хэрэг өссөн нь голлон нөлөөлөв. Бүртгэгдсэн гэмт хэрэг 2016 оны 6 дугаар сард 2758 болж, өмнөх сарынхаас 8 хэрэг буюу 0.3 хувиар буурчээ. Сэжигтэн нь тодорхойгүй байсан 8259 хэргийн 4978 буюу 60.3 хувийнх нь холбогдогч нь тогтоогдож, яллагдагчаар татагдсанаар гэмт хэргийн илрүүлэлт улсын хэмжээнд өмнөх оны мөн үеийнхээс 3.2 пунктээр, нийслэлийн хэмжээнд 4.1 пунктээр өссөн байна. Хүүхэд оролцсон гэмт хэрэг 2016 оны эхний хагас жилд өмнөх оны мөн үеийнхээс 77 буюу 14.0 хувь, эмэгтэй хүн оролцсон хэрэг 61 буюу 3.2 хувь, бүлэглэн үйлдэгдсэн хэрэг 169 буюу 13.8 хувь, согтуугаар үйлдэгдсэн хэрэг 122 буюу 4.1 хувиар буурчээ. 18, түүнээс дээш насны хүнд ногдох 14

17 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü гэмт хэрэг 2016 оны эхний хагас жилд улсын дунджаар 77 болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 2 буюу 2.7 хувиар нэмэгдсэн байна. Гэмт хэргийн улмаас 5690 хүн гэмтэж, 413 хүн нас барсан нь өмнөх оны мөн үеийнхээс гэмтсэн хүн 54 буюу 1.0 хувиар нэмэгдэж, харин нас барсан хүн 100 буюу 19.5 хувиар буурсан байна. Çóðàã I.15 Гэмт хэргийн улмаас гэмтсэн, нас барсан хүн, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар I-VI 2015 I-VI 2016 I-VI Гэмтсэн Нас барсан Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол 2016 оны эхний хагас жилд тэрбум төг, нөхөн төлүүлсэн хохирлын хэмжээ 22.4 тэрбум төг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс учирсан хохирлын хэмжээ 2.4 тэрбум төг буюу 2.3 хувь, нөхөн төлүүлсэн хохирлын хэмжээ 3.8 тэрбум төг буюу 20.3 хувиар өссөн байна. Çóðàã I.16 Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар, тэрбум төг I-VI 2015 I-VI 2016 I-VI Нийт хохирол Нөхөн төлүүлсэн Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол 2016 оны 6 дугаар сард 14.5 тэрбум төг болж, өмнөх сарынхаас 4.6 тэрбум төг буюу 46.5 хувиар өслөө. Гэмт хэргийн улмаас хохирсон иргэд 2016 оны эхний хагас жилд 14.7 мянга болж, 695 буюу 4.7 хувь нь 18 хүртэлх насны хүүхэд, 6028 буюу 41.0 хувь нь эмэгтэйчүүд байна. Улсын хэмжээгээр 2016 оны эхний хагас жилд 45.6 мян.хүн эрүүлжүүлэгдэж, 2944 хүн баривчлагдсан нь өмнөх оны мөн үеийнхээс эрүүлжүүлэгдсэн хүн 4308 буюу 8.6 хувь, баривчлагдсан хүн 5713 буюу 66.0 хувиар буурсан байна. Гэр бүлийн хүчирхийллийн улмаас үйлдэгдсэн 764 гэмт хэрэг бүртгэгдсэн нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 178 хэрэг буюу 30.4 хувиар өссөн байна. Малын хулгайн 453 гэмт хэрэг бүртгэгдсэн нь нийт бүртгэгдсэн хэргийн 3.0 хувийг эзэлж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 276 хэрэг буюу 37.9 хувиар буурсан байна. II. Эдийн засгийн үзүүлэлт II.I Мөнгө, зээл, үнэт цаас Mөнгөний нийлүүлэлт (M2) 2016 оны 6 дугаар сарын эцэст 11.3 их наяд төг болж, өмнөх сарынхаас тэрбум төг буюу 6.0 хувь, өмнөх оны мөн үеийнхээс тэрбум төг буюу 12.5 хувиар өсчээ. Õ ñíýãò II.1 ̺íãºíèé çàðèì íäñýí ç ëýëò, ñàðûí ýöýñò, òýðáóì òºã Үзүүлэлт VI V VI Мөнгөний нийлүүлэлт, М Жилийн өөрчлөлт, хувиар Сарын өөрчлөлт, хувиар Нийт хадгаламж Жилийн өөрчлөлт, хувиар Сарын өөрчлөлт, хувиар Төгрөгийн хадгаламж Жилийн өөрчлөлт, хувиар Сарын өөрчлөлт, хувиар Валютын хадгаламж Жилийн өөрчлөлт, хувиар Сарын өөрчлөлт, хувиар Гүйлгээнд гаргасан бэлэн мөнгө 2016 оны 6 дугаар сарын эцэст тэрбум төг болж, өмнөх сарынхаас 50.9 тэрбум төг буюу 6.5 хувь, өмнөх оны мөн үеийнхээс 83.4 тэрбум төг буюу 11.0 хувиар өсчээ. Нөөц мөнгөний бүрэлдэхүүн хэсэг болох банкуудын харилцах, хадгаламж 2016 оны 6 дугаар сарын эцэст тэрбум төг болж, өмнөх сарынхаас тэрбум төг буюу 11.2 хувиар, өмнөх оны мөн үеийнхээс тэрбум төг буюу 68.2 хувиар өсчээ. Аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдэд олгосон нийт зээлийн өрийн үлдэгдэл 2016 оны 6 дугаар сарын эцэст 12.0 их наяд төг болж, өмнөх сарынхаас тэрбум төг буюу 5.1 хувь, өмнөх оны мөн үеийнхээс 70.3 тэрбум төг буюу 0.6 хувиар өсчээ. Хугацаа хэтэрсэн зээлийн өрийн үлдэгдэл 2016 оны 6 дугаар сарын эцэст тэрбум төг болж, өмнөх сарынхаас 53.9 тэрбум төг буюу 6.1 хувиар буурч, өмнөх оны мөн үеийнхээс тэрбум төг буюу 37.7 хувиар өсчээ. Хугацаа хэтэрсэн зээлийн өрийн үлдэгдэл нийт зээлийн өрийн үлдэгдлийн 6.9 хувийг эзэлж, өмнөх сарынхаас 0.8 пунктээр буурч, өмнөх оны мөн үеийнхээс 1.8 пунктээр нэмэгдсэн байна. 15

18 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü Банкны системийн хэмжээгээр чанаргүй зээл 2016 оны 6 дугаар сарын эцэст тэрбум төг болж, өмнөх сарынхаас 27.1 тэрбум төг буюу 2.6 хувиар буурч, өмнөх оны мөн үеийнхээс тэрбум төг буюу 33.8 хувиар өссөн байна. Чанаргүй зээл нийт зээлийн өрийн үлдэгдлийн 8.6 хувийг эзэлж, өмнөх сарынхаас 0.7 пунктээр буурч, өмнөх оны мөн үеийнхээс 2.1 пунктээр нэмэгдсэн байна Çóðàã II.3 Чанаргүй зээл, сарын эцэст, тэрбум төг Ча на ргүй зээл Хувийн салбарынчанаргүйзээл Иргэдийн чанаргүйзээл Үнэт цаасны арилжаагаар 2016 оны эхний хагас жилд тэрбум төгрөгийн гүйлгээ хийгдэж, 48.0 сая ш үнэт цаас арилжигдсан нь өмнөх оны мөн үеийнхээс гүйлгээ тэрбум төг буюу 73.3 хувиар буурч, арилжигдсан үнэт цаас 28.4 сая ш буюу 2.4 дахин өссөн байна. Харин 2016 оны 6 дугаар сард 5.5 тэрбум төгрөгийн гүйлгээ хийгдэж, 1.1 сая ш үнэт цаас арилжигдсан нь өмнөх сарынхаас гүйлгээ 32.0 тэрбум төг буюу 85.3 хувиар буурч, харин арилжигдсан үнэт цаас 0.6 сая ш буюу 2.2 дахин өсчээ. Засгийн газрын үнэт цаасны хоёрдогч зах зээлийн арилжаагаар 2016 оны эхний хагас жилд 63.6 тэрбум төгрөгийн гүйлгээ хийгдсэн нь өмнөх оны мөн үеийнхээс тэрбум төг буюу 78.7 хувиар буурсан байна. Харин 2016 оны 6 дугаар сард 5.1 тэрбум төгрөгийн гүйлгээ хийгдсэн нь өмнөх сарынхаас 31.8 тэрбум төг буюу 86.3 хувиар буурчээ. Хөрөнгийн зах зээлийн чиг хандлагыг илэрхийлэх ТОП-20 дундаж индекс 2016 оны 6 дугаар сард нэгж болж, өмнөх сарынхаас нэгжээр өсч, өмнөх оны мөн үеийнхээс нэгжээр буурчээ I Çóðàã II.4 ÒÎÏ-20 èíäåêñ, ñàðûí äóíäàæ, íýãæýýð II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2015-I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2016-I II III IV V VI Хөрөнгийн зах зээлд үйл ажиллагаа явуулж байгаа хувьцаат компаниудын үнэт цаасны зах зээлийн нийт үнэлгээ 2016 оны 6 дугаар сард 1.4 их наяд төг болж, өмнөх сарынхаас тэрбум төг буюу 7.9 хувиар өсчээ. Төгрөгийн ам.доллартай харьцах, Монголбанкны нэрлэсэн дундаж ханш 2016 оны 6 дугаар сард төг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс төг буюу 3.2 хувиар суларчээ. Төгрөгийн ам.доллартай харьцах нэрлэсэн дундаж ханш өмнөх сарынхаас 2016 оны 5 дугаар сард 0.3 хувь, 6 дугаар сард 2.0 хувиар чангарсан байна. Төгрөгийн юаньтай харьцах, Монголбанкны нэрлэсэн дундаж ханш 2016 оны 6 дугаар сард төг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 8.48 төг буюу 2.8 хувиар чангарчээ. Төгрөгийн юаньтай харьцах нэрлэсэн дундаж ханш өмнөх сарынхаас 2016 оны 5 дугаар сард 1.1 хувь, 6 дугаар сард 3.0 хувиар чангарсан байна. Төгрөгийн рубльтэй харьцах, Монголбанкны нэрлэсэн дундаж ханш 2016 оны 6 дугаар сард төг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 4.72 төг буюу 13.5 хувиар чангарчээ. Төгрөгийн рубльтэй харьцах нэрлэсэн дундаж ханш өмнөх сарынхаас 2016 оны 5 дугаар сард 1.2 хувиар суларч, 6 дугаар сард 1.2 хувиар чангарсан байна. Валютын ханш Төгрөгийн валюттай харьцах, Монголбанкны нэрлэсэн ханш, сарын дундаж, төг Үзүүлэлт Õ ñíýãò II.2 VI V VI Ам. доллар Жилийн өөрчлөлт, хувиар Сарын өөрчлөлт, хувиар Евро Жилийн өөрчлөлт, хувиар Сарын өөрчлөлт, хувиар Юань Жилийн өөрчлөлт, хувиар Сарын өөрчлөлт, хувиар Рубль Жилийн өөрчлөлт, хувиар Сарын өөрчлөлт, хувиар Төгрөгийн ам.доллартай харьцах нэрлэсэн дундаж ханш өмнөх сарынхаас 2016 оны 4 дүгээр сард 1.7 хувь, 5 дугаар сард 0.3 хувиар чангарсан байна. Төгрөгийн юаньтай харьцах, Монголбанкны нэрлэсэн дундаж ханш 2016 оны 5 дугаар сард төг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 5.30 төг буюу 1.7 хувиар чангарчээ. Төгрөгийн юаньтай харьцах нэрлэсэн дундаж ханш өмнөх сарынхаас 2016 оны 4 дүгээр сард 1.2 хувь, 5 дугаар сард 1.1 хувиар чангарсан байна. 16

19 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü Төгрөгийн рубльтэй харьцах, Монголбанкны нэрлэсэн дундаж ханш 2016 оны 5 дугаар сард төг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 7.79 төг буюу 20.3 хувиар чангарчээ. Төгрөгийн рубльтэй харьцах нэрлэсэн дундаж ханш өмнөх сарынхаас 2016 оны 4 дүгээр сард 3.4 хувь, 5 дугаар сард 1.2 хувиар суларсан байна. II.2 Óëñûí íýãäñýí òºñºâ Улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлого, тусламжийн нийт хэмжээ 2016 оны эхний хагас жилд тэрбум төг, зарлага, эргэж төлөгдөх цэвэр зээлийн нийт хэмжээ тэрбум төг болж, улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн нийт тэнцэл тэрбум төгрөгийн алдагдалтай гарлаа. Улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн тэнцлийн алдагдал өмнөх оны мөн үеийнхээс тэрбум төгрөгөөр өсөхөд орлого 3.7 хувиар буурч, зарлага 15.4 хувиар нэмэгдсэн нь нөлөөлжээ. Çóðàã II.5 Улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлого, зарлага, тэнцэл, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар, тэрбум төг албан татвар тэрбум төг буюу хувиар өссөн байна. Улсын нэгдсэн төсвийн орлогын 88.1 хувийг татварын орлого, 11.9 хувийг татварын бус орлого эзэлж, өмнөх оны мөн үеийнхээс татварын орлого 0.6 пунктээр буурч, татварын бус орлого 0.7 пунктээр өссөн байна (Хавсралт 8). Улсын нэгдсэн төсвийн зарлага, эргэж төлөгдөх цэвэр зээлийн нийт хэмжээ 2016 оны эхний хагас жилийн байдлаар тэрбум төг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс тэрбум төг буюу 15.4 хувиар өсөхөд урсгал зардал тэрбум төг буюу 12.7 хувь, хөрөнгийн зардал тэрбум төг буюу 35.2 хувь, урсгал шилжүүлэг 75.7 тэрбум төг буюу 7.0 хувиар нэмэгдсэн нь нөлөөлсөн байна. Улсын нэгдсэн төсвийн зарлага, эргэж төлөгдөх цэвэр зээлийн нийт дүнд урсгал зардал 85.1 хувь, хөрөнгийн зардал 14.4 хувь, эргэж төлөгдөх цэвэр зээл 0.5 хувийг эзэлж, өмнөх оны мөн үеийнхээс урсгал зардлынх 2.0 пункт, эргэж төлөгдөх цэвэр зээл 0.1 пунктээр буурч, хөрөнгийн зардлынх 2.1 пунктээр өссөн байна. II.3 Гадаад худалдаа Монгол Улс 2016 оны эхний хагас жилд дэлхийн 132 оронтой худалдаа хийж, гадаад худалдааны нийт бараа эргэлт сая ам.долл, үүнээс экспорт сая ам.долл, импорт сая ам.доллар байна. Çóðàã II.6 Гадаад худалдааны нийт бараа эргэлт, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар, сая ам.долл Төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлого Нэгдсэн төсвийн зарлага Төсвийн тэнцвэржүүлсэн тэнцэл Татварын нийт орлого өмнөх оны мөн үеийнхээс тэрбум төг буюу 4.5 хувиар буурахад бусад татвар төлбөр хураамжийн орлого тэрбум төг буюу 36.5 хувь, нэмэгдсэн өртгийн албан татвар 31.5 тэрбум төг буюу 6.2 хувиар буурсан нь голлон нөлөөлсөн хэдий ч нийгмийн даатгалын орлого, орлогын албан татвар, хөрөнгийн албан татвар, онцгой 2014 I-VI I-VI 2016* I-VI Нийт эргэлт Экспорт Импорт Тэнцэл Нийт бараа эргэлтийн хэмжээ өмнөх оны мөн үеийнхээс сая ам.долл буюу 12.3 хувь, үүний дотор экспорт сая ам.долл буюу 7.5 хувь, импорт сая ам.долл буюу 18.5 хувиар буурчээ. 17

20 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü Гадаад худалдааны тэнцэл 2015 оны эхний хагас жилд сая ам.долл, 2016 оны эхний хагас жилд сая ам.долларын ашигтай гарсан байна. Экспорт өмнөх оны мөн үеийнхээс сая ам.долл буюу 7.5 хувиар буурахад эрдэс бүтээгдэхүүний экспорт сая ам.долл, машин тоног төхөөрөмж, цахилгаан хэрэгсэл, тэдгээрийн эд ангийх 11.4 сая ам.долл, хүнсний бүтээгдэхүүнийх 9.2 сая ам.доллараар буурсан нь голлон нөлөөлжээ. Харин үнэт чулуу, металл, алтны экспорт сая ам.долл, тээврийн хэрэгсэл, тэдгээрийн эд ангийнх 28.6 сая ам.доллараар өссөн байна. Õ ñíýãò II.3 Экспортолсон зарим эрдэс бүтээгдэхүүн, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар, мян.т 2015 I-VI 2016* I-VI 2016* I-VI % 2015 I-VI Нүүрс Зэсийн баяжмал Төмрийн хүдэр, баяжмал Боловсруулаагүй газрын тос, мян.барр Цайрын хүдэр, баяжмал Боловсруулаагүй болон хагас боловсруулсан алт, т * Урьдчилан гүйцэтгэл Импорт өмнөх оны мөн үеийнхээс сая ам.долл буюу 18.5 хувиар буурахад эрдэс бүтээгдэхүүний импорт сая ам.долл, үндсэн төмөрлөг бүтээгдэхүүнийх 97.5 сая ам.долл, машин, механик төхөөрөмж, цахилгаан хэрэгсэл, тэдгээрийн сэлбэг, эд ангийнх 55.2 сая ам.долл, хүнсний бүтээгдэхүүнийх 15.2 сая ам.доллараар буурсан нь голлон нөлөөлжээ. Эрдэс бүтээгдэхүүн, үнэт, хагас үнэт чулуу, металл гоёлын зүйлсийн экспорт нийт экспортын 85.5 хувийг эзэлж байгаа бол импортын 52.9 хувийг эрдэс бүтээгдэхүүн, машин тоног төхөөрөмж, цахилгаан хэрэгсэл, тээврийн хэрэгсэл, тэдгээрийн эд ангийн импорт эзэлж байна. II.4 Үнэ Хэрэглээний бараа, үйлчилгээний үнэ Хэрэглээний бараа, үйлчилгээний үнэ улсын хэмжээнд 2016 оны 6 дугаар сард өмнөх сарынхаас 0.3 хувиар буурч, өмнөх оны эцсийнхээс 2.9 хувь, өмнөх оны мөн үеийнхээс 1.6 хувиар өслөө. Хэрэглээний үнийн улсын индекс (өмнөх оны 12 сар =100) Çóðàã II.7 Хэрэглээний бараа, үйлчилгээний үнэ 2016 оны 6 дугаар сард өмнөх оны мөн үеийнхээс 1.6 хувиар өсөхөд 1.3 нэгж (82.1 хувь) нь боловсролын үйлчилгээний бүлгийн үнийн өсөлтөөс шалтгаалсан байна. Хэрэглээний бараа, үйлчилгээний үнэ 2016 оны 6 дугаар сард өмнөх оны эцсийнхээс 2.9 хувиар өсөхөд хүнсний бараа, ундаа, усны бүлгийн үнэ дүнгээрээ 12.7 хувиар өссөн нь голлон нөлөөлсөн байна. Хэрэглээний бараа, үйлчилгээний үнэ 2016 оны 6 дугаар сард өмнөх сарынхаас 0.3 хувиар буурахад хүнсний бараа, ундаа, усны бүлгийн үнэ дүнгээрээ 1.2 хувиар буурсан нь голлон нөлөөлөв. Õ ñíýãò II.4 Хэрэглээний бараа, үйлчилгээний үнийн индекс, 2016 оны 6 дугаар сард õóâü Бараа, үйлчилгээний бүлэг I II III IV V VI V II V III IX X XI XII Жин 2016 VI 2016 VI 2016 VI 2015 VI 2015 XII 2016 V Ерөнхий индекс Хүнсний бараа, ундаа, ус Согтууруулах ундаа, тамхи Хувцас, бөс бараа, гутал Орон сууц, ус, цахилгаан, түлш Гэр ахуйн тавилга, бараа Эм, тариа, эмнэлгийн үйлчилгээ Тээвэр Холбооны хэрэгсэл, шуудангийн үйлчилгээ Амралт, чөлөөт цаг, соёлын бараа, үйлчилгээ Боловсролын үйлчилгээ Зочид буудал, нийтийн хоол, дотуур байрны үйлчилгээ Бусад бараа, үйлчилгээ

21 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü Хэрэглээний бараа, үйлчилгээний үнэ 2016 оны 6 дугаар сард өмнөх сарынхаас Өмнөгөвь, Булган, Увс, Дундговь, Сэлэнгэ, Дархан-Уул, Орхон, Баянхонгор, Сүхбаатар, Дорноговь аймагт хувиар буурч, Ховд аймагт өөрчлөлтгүй, бусад 10 аймагт хувиар өсчээ. Өмнөговь аймагт 1.0 хувиар буурч, Архангай аймагт 1.5 хувиар өссөн нь хамгийн өндөр үзүүлэлт байна. Хэрэглээний үнийн индекс, хувь, аймгаар, 2016 оны 6 дугаар сард (өмнөх сар = 100%) Çóðàã II óëñûí äóíäàæ Хэрэглээний бараа, үйлчилгээний үнэ Улаанбаатар хотод 2016 оны 6 дугаар сард өмнөх сарынхаас 0.5 хувиар буурч, өмнөх оны эцсийнхээс 2.7 хувь, өмнөх оны мөн үеийнхээс 1.2 хувиар өслөө. Улаанбаатар хотод хэрэглээний бараа, үйлчилгээний үнэ 2016 оны 6 дугаар сард өмнөх оны мөн үеийнхээс 1.2 хувиар өсөхөд боловсролын үйлчилгээний бүлгийн үнэ дүнгээрээ 23.6 хувиар өссөн нь голлон нөлөөлөв. Харин өмнөх оны эцсийнхээс 2.7 хувиар өсөхөд хүнсний бараа, ундаа, усны бүлгийн үнэ дүнгээрээ 13.7 хувиар өссөн нь голлон нөлөөлсөн бол өмнөх сарынхаас 0.5 хувиар буурахад мөн хүнсний бараа, ундаа, усны бүлгийн үнэ дүнгээрээ 1.5 хувиар буурсан нь голлон нөлөөллөө. Улаанбаатар хотод 2016 оны 6 дугаар сард өмнөх сарынхаас хэрэглээний сагсны 329 нэрийн бараа, үйлчилгээний 9.4 хувийнх нь үнэ өсч, 17.0 хувийнх нь буурч, 73.6 хувийнх нь үнэ тогтвортой байв. Судалгаанд сонгогдсон хүнсний 93 нэрийн барааны 20.4 хувь буюу 19 нэрийн барааны үнэ нэмэгджээ. ӨМ БУ УВ ДУ СЭ ДА ОР БХ СҮ ДО ХО ТӨ ХӨ ДД ЗА ГО ГС БӨ ӨВ ХЭ АР 19

22 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü Орон сууцны үнийн индекс Улаанбаатар хотын төвийн 6 дүүрэгт орон сууцны үнийн индекс 2016 оны 2 дугаар улиралд 2010 оны эцсийнхээс 89.4 хувиар өсч, өмнөх оны мөн үеийнхээс 10.3 хувь, өмнөх улирлынхаас 1.5 хувиар буурсан байна. Орон сууцны үнийн индекс 2016 оны 2 дугаар улиралд өмнөх оны мөн үеийнхээс Чингэлтэй дүүрэгт 7.4 хувь, Сүхбаатар дүүрэгт 8.3 хувь, Баянзүрх дүүрэгт 8.4 хувь, Хан-Уул дүүрэгт 9.1 хувь, Баянгол дүүрэгт 12.5 хувь, Сонгинохайрхан дүүрэгт 12.7 хувиар, харин өмнөх улирлынхаас Хан-Уул дүүрэгт 0.5 хувь, Сүхбаатар дүүрэгт 0.7 хувь, Баянзүрх болон Чингэлтэй дүүрэгт 0.9 хувь, Баянгол дүүрэгт 1.9 хувзураг II.8 Bitmap Bitmap Bitmap Зураг II.9 ь, Сонгинохайрхан дүүрэгт 2.9 хувиар буурсан байна. Çóðàã II.9 Улаанбаатар хотын орон сууцны үнийн индекс, хувиар, 2016 оны 2 дугаар улиралд, өмнөх оны мөн үеийнхтэй харьцуулснаар оноос өмнө ашиглалтад оруулсан орон сууцны үнийн индекс 2016 оны 2 дугаар улиралд өмнөх улирлынхаас Хан-Уул болон Сонгинохайрхан дүүрэгт өөрчлөлтгүй, бусад 4 дүүрэгт хувиар, оны орон сууцных 6 дүүрэгт хувиар, 2002 оноос хойших орон сууцных хувиар буурчээ. Хөдөө аж ахуйн зарим бүтээгдэхүүний зах зээлийн дундаж үнэ Хөдөө аж ахуйн зарим бүтээгдэхүүний зах зээлийн үнийн судалгаагаар 2016 оны 6 дугаар сард үхрийн 2 м-ээс дээш урттай ширний дундаж үнэ Өвөрхангай, Хөвсгөл, Дорнод, Булган аймагт хамгийн бага буюу мян.төг; Сэлэнгэ, Завхан, Дархан-Уул, аймаг, Улаанбаатар хотод хамгийн их буюу мян.төг; адууны ширнийх Баянхонгор, Өвөрхангай, Говьсүмбэр, Өмнөговь, Архангай аймагт хамгийн бага буюу мян.төг; Төв, Хэнтий аймаг, Улаанбаатар хотод хамгийн их буюу мян.төг; ямааны 1 кг цагаан ноолуурын үнэ Сүхбаатар, Булган, Хөвсгөл, Төв, Дорнод аймагт хамгийн бага буюу мян.төг; Ховд, Говь-Алтай, Орхон аймаг, Улаанбаатар хамгийн их буюу мян. төг байна 1970 оноос өмнө ашиглалтад оруулсан орон сууцны үнийн индекс 2016 оны 2 дугаар улиралд өмнөх оны мөн үеийнхээс 6 дүүрэгт хувиар, оны орон сууцных хувиар, 2002 оноос хойш ашиглалтад оруулсан орон сууцных хувиар буурсан байна. Çóðàã II.10 Улаанбаатар хотын орон сууцны үнийн индекс, хувиар, 2016 оны 2 дугаар улиралд, өмнөх улирлынхтай харьцуулснаар II.5 Статистикийн бизнес регистр Монгол Улсын Статистикийн тухай хуулийн 7-р зүйлийн 1 дэх хэсгийн з буюу Аж ахуйн нэгж, байгууллагын тооллого ыг 5 жилд нэг удаа явуулж байх заалтын дагуу УБСЕГ-аас ээлжит тооллогыг 2016 оны 4-р сард зохион байгуулан явуулав. Тооллогод өмчийн бүх хэвшлийн мянган аж ахуйн нэгж, байгууллага хамрагдаж, тэдгээрээс 2.0 мянга нь татан буугдсанаас статистикийн бизнес регистрийн санд тооллогын урьдчилсан дүнгээр мянган аж ахуйн нэгж, байгууллага бүртгэгдсэн. Энэ оны эхний хагас жилд дээрх аж ахуйн нэгж, байгууллагаас 68.4 мянга буюу 50.8 хувь нь үйл ажиллагаа явуулж байгаа нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 9.6 хувиар өсч, тэдгээрийн 43.5 мянга буюу 63.6 хувь нь Улаанбаатар хотод, 8.2 мянга буюу 11.9 хувь нь Төвийн бүс, 7.5 мянга буюу 11.0 хувь нь Хангайн бүс, 6.3 мянга буюу 9.2 хувь нь Баруун бүс, 3.0 мянга буюу 4.3 хувь нь Зүүн бүсэд ногдож байна. 20

23 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü Үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгж, байгууллагын 83.6 хувь нь 1-9 ажиллагчидтай, 7.2 хувь нь ажиллагчидтай, 5.7 хувь нь ажиллагчидтай, 3.5 хувь нь 50-иас дээш ажиллагчидтай байна. Үйл ажиллагаа явуулаагүй 66.4 мянган аж ахуйн нэгж, байгууллагын 26.1 мянга буюу 39.4 хувь нь үйл ажиллагаагаа эхлээгүй, 35.9 мянга буюу 54.0 хувь нь түр зогсоосон, 1.6 мянга буюу 2.4 хувь нь бүрэн зогсоосон, 2.8 мянга буюу 4.2 хувь нь хаяг тодорхойгүй болон бусад шалтгаантай байна. Өмнөх оны мөн үеийнхээс үйл ажиллагаа эхлээгүй аж ахуйн нэгж, байгууллагын эзлэх хувь 6.4 пунктээр нэмэгдэж, түр зогсоосон аж ахуйн нэгж, байгууллагынх 4.8 пунктээр буурчээ. Мал аж ахуй II.6 պ人 àæ àõóé Улсын хэмжээнд 2015 оны эцэст тоологдсон төллөх насны 23.9 сая хээлтэгч малын 19.5 сая буюу 81.7 хувь нь 2016 оны эхний хагас жилд төллөсөн байна. Эм ямааны 80.3 хувь, эм хонины 86.0 хувь, ингэний 46.2 хувь, үнээний 71.8 хувь, гүүний 65.9 хувь нь төллөжээ. Төллөсөн хээлтэгч, аймаг, нийслэлээр, 2016 оны эхний хагас жилд, мян.толгой Çóðàã II.11 Гарсан төлийн 97.3 хувь буюу 19.0 сая төл бойжиж байгаа нь өмнөх оны мөн үеийнхээс мянга буюу 1.7 хувиар өссөн байна I-VI 2015 I-VI 2016 I-VI Бойжуулсан төл, төрлөөр, жил бүрийн эхний хагас жилд, мян.толгой Унага 2014 I-VI 2015 I-VI 2016 I-VI Хурга 2014 I-VI I-VI I-VI Тугал I-VI 2015 I-VI 2016 I-VI I-VI 2015 I-VI 2016 I-VI Ишиг Çóðàã II Ботго Том малын зүй бус хорогдол 2016 оны эхний хагас жилд улсын хэмжээнд мян. толгой болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс мянга буюу 2.9 дахин өссөн байна. Том малын зүй бус хорогдлыг малын төрлөөр авч үзвэл, адуу 52.7 мянга, үхэр мянга, тэмээ 0.7 мянга, хонь мянга, ямаа мянга байна. Нийт хорогдлын 36.7 хувийг хонь, 49.3 хувийг ямаа эзэлж байна. Өвчнөөр хорогдсон мал 2016 оны эхний хагас жилд 32.4 мянга болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 7.6 мянга буюу 30.4 хувиар өсчээ Çóðàã II.13 Зүй бусаар хорогдсон том мал, аймаг, нийслэлээр, 2016 оны эхний хагас жилд, мян.толгой Өвөрхангай Архангай Хөвсгөл Төв Хэнтий Булган Баянхонгор Завхан Ховд Говь-Алтай Сүхбаатар Дундговь Увс Баян-Өлгий Сэлэнгэ Дорнод Өмнөговь Дорноговь Улаанбаатар Говьсүмбэр Дархан-Уул Орхон Сүхбаатар Увс Архангай Завхан Баянхонгор Төв Дорноговь Дундговь Булган Ховд Өвөрхангай Говь-Алтай Хөвсгөл Баян-Өлгий Хэнтий Говьсүмбэр Дорнод Өмнөговь Улаанбаатар Сэлэнгэ Дархан-Уул Орхон

24 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü 2014 I-VI 2015 I-VI 2016 I-VI Зүй бусаар хорогдсон том мал, төрлөөр жил бүрийн эхний хагас жилд, мян.толгой 2014 I-VI 2015 I-VI 2016 I-VI Адуу I-VI Хонь I-VI 2015 I-VI Үхэр 2014 I-VI 2015 I-VI I-VI I-VI 2015 I-VI 2016 I-VI Ямаа Çóðàã II.14 Тэмээ Харин уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн салбарт цайрын баяжмал, хайлуур жонш, буталмал чулуу зэрэг бүтээгдэхүүний олборлолт хувь, боловсруулах аж үйлдвэрийн салбарт шар айраг, бууз, банш, бетон дэр, шохой, цемент, төмөр бетон эдлэл, зүсмэл материал, вакуум цонх, хаалга, металл бэлдэц, металл цувимал, ган төмөр хийц зэрэг гол нэр төрлийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл хувиар буурсан байна. Аж үйлдвэрийн салбарын борлуулсан бүтээгдэхүүн 2016 оны эхний хагас жилд тэрбум төг болж, тэрбум төг буюу 64.6 хувийг гадаад зах зээлд борлуулжээ. 22 II.7 Аж үйлдвэр Аж үйлдвэрийн салбарын нийт үйлдвэрлэл 2016 оны эхний хагас жилд тэрбум төг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 98.6 тэрбум төг буюу 2.4 хувиар өсчээ. Үүнд уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн нийт үйлдвэрлэл тэрбум төг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс тэрбум төг буюу 7.3 хувиар өссөн нь голлон нөлөөлөв. Õ ñíýãò II.5 Аж үйлдвэрийн салбарын нийт үйлдвэрлэл, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар Аж үйлдвэрийн I-VI % салбар VI I-VI VI I-VI 2015 I-VI Нийт дүн Уул уурхай, олборлох аж үйлдвэр Боловсруулах аж үйлдвэр Цахилгаан, дулааны эрчим хүч үйлдвэрлэл, усан хангамж Аж үйлдвэрийн салбарын үйлдвэрлэлийн индекс (улирлын нөлөөллийг арилгасан туршилт тооцоо) 2016 оны 6 дугаар сард (2010=100) болж, жилийн эцсийнхээс 12.2 хувь, өмнөх сарынхаас 3.1 хувь, өмнөх оны мөн үеийнхээс 10.9 хувиар өсчээ. Өмнөх оны мөн үеийнхээс уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн салбарт төмрийн хүдэр, нүүрс, молибдений баяжмал, газрын тос, зэсийн баяжмал, алт зэрэг бүтээгдэхүүний олборлолт 3.6 хувиас 78.4 хувь, боловсруулах аж үйлдвэрийн салбарт нарийн боов, барилгын модон хаалга, цонх, катодын зэс, амтат ус, ундаа, спирт, архи, хиаман төрлийн бүтээгдэхүүн, төмөр замын дэр мод, цахилгаан утас, хэвлэмэл хуванцар картууд зэрэг бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл 1.2 хувиас 2.2 дахин өссөн байна. Çóðàã II.15 Аж үйлдвэрийн салбарын борлуулалт, дэд салбараар, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар, дүнд эзлэх хувиар I-VI 2016 I-VI Цахилгаан, дулааны эрчим хүч үйлдвэрлэл, усан хангамж Боловсруулах аж үйлдвэр Уул уурхай, олборлох аж үйлдвэр II.8 Барилга Барилгын байгууллагууд 2016 оны эхний хагас жилд нийт тэрбум төгрөгийн барилга угсралт, их засварын ажил гүйцэтгэсний тэрбум төг буюу 98.0 хувь нь дотоодын, 12.7 тэрбум төг буюу 2.0 хувь нь гадаадын барилгын байгууллагуудад ногдож байна. Барилга угсралт, их засварын ажлын хэмжээ өмнөх оны мөн үеийнхээс сая төг буюу 0.04 хувиар буурахад гадаадын байгууллагынх 19.9 тэрбум төг буюу 61.0 хувиар буурсан нь голлон нөлөөлөв. Барилга угсралт, их засварын ажлын 55.9 хувийг нь орон сууцны барилга, 29.1 хувийг нь орон сууцны бус барилга, 13.4 хувийг нь инженерийн барилга, байгууламж, 1.6 хувийг нь их засварын ажил эзэлж, өмнөх оны мөн үеийнхээс орон сууцны барилгын ажлын эзлэх хувь 8.0 пунктээр нэмэгдэж, инженерийн барилга, байгууламжийнх 4.9 пункт, орон сууцны бус барилгынх 2.2 пункт, их засварын ажлынх 0.9 пунктээр буурсан байна.

25 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü Барилга угсралт, их засварын ажлын хэмжээ 2016 оны 2 дугаар улиралд тэрбум төг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 25.7 тэрбум төг буюу 4.8 хувиар буурчээ. Çóðàã II.16 Барилга угсралт, их засварын ажил, жил бүрийн эхний хагас жилд, тэрбум төг Çóðàã II.17 Төмөр замын тээврээр зорчигчид, тээсэн ачаа, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар I-VI 2015 I-VI 2016* I-VI Тээсэн ачаа, мян.т Зорчигчид, мян.хүн Барилга угсралт, их засварын ажил, бүгд II.9 Тээвэр Дотоодын барилгын байгууллагын гүйцэтгэсэн 2015 I-VI 2015 I-VI Гадаадын барилгын байгууллагын гүйцэтгэсэн Бүх төрлийн тээврээр 2016 оны эхний хагас жилд 16.2 сая т ачаа, давхардсан тоогоор сая зорчигч тээвэрлэсэн нь өмнөх оны мөн үеийнхээс тээсэн ачаа 0.4 cая т буюу 2.2 хувь, зорчигчид 23.8 сая хүн буюу 15.1 хувиар буурчээ. Харин бүх төрлийн тээврээр 2016 оны 2 дугаар улиралд 9.2 сая т ачаа, 80.0 сая хүн тээвэрлэсэн нь өмнөх улирлынхаас тээсэн ачаа 2.2 сая т буюу 31.3 хувь, зорчигчид 26.3 сая хүн буюу 49.0 хувиар өсчээ. Авто тээврээр 2016 оны эхний хагас жилд 7.1 сая т ачаа, давхардсан тоогоор сая зорчигч тээвэрлэсэн нь өмнөх оны мөн үеийнхээс тээсэн ачаа 0.6 сая т буюу 7.4 хувь, зорчигчид 23.7 сая хүн буюу 15.2 хувиар буурчээ. Авто тээврийн орлого 2016 оны эхний хагас жилд тэрбум төгрөгт хүрч, өмнөх оны мөн үеийнхээс 1.1 тэрбум төг буюу 0.6 хувиар буурсан байна. Харин авто тээврээр 2016 оны 2 дугаар улиралд 4.5 сая т ачаа, 79.2 сая хүн тээвэрлэсэн нь өмнөх улирлынхаас тээсэн ачаа 1.9 сая т буюу 74.3 хувь, зорчигчид 26.2 сая хүн буюу 49.6 хувиар өсчээ. Төмөр замын тээврээр 2016 оны эхний хагас жилд мян.т ачаа, давхардсан тоогоор мян.зорчигч тээвэрлэсэн нь өмнөх оны мөн үеийнхээс тээсэн ачаа мян.т буюу 2.2 хувиар өсч, харин зорчигчид мян.хүн буюу 9.4 хувиар буурсан байна. Төмөр замаар тээсэн нийт ачаанд 2016 оны эхний хагас жилд дотоодын ачаа 42.3 хувийг эзэлж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 7.3 пунктээр буурахад барилгын материалын тээвэрлэлт мян.т буюу 49.7 хувиар буурсан нь голлон нөлөөлжээ. Нийт тээсэн ачаанд экспортын ачаа 34.0 хувь, импортынх 10.6 хувь, дамжин өнгөрсөн ачааных 13.1 хувийг эзэлж, өмнөх оны мөн үеийнхээс экспортын ачааных 6.7 пункт, дамжин өнгөрсөн ачааных 1.8 пунктээр нэмэгдэж, харин импортынх 1.2 пунктээр буурсан байна. Төмөр замын тээврийн салбарын орлого 2016 оны эхний хагас жилд тэрбум төг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 15.1 тэрбум төг буюу 8.5 хувиар өсчээ. Төмөр замын тээврээр тээсэн ачаа 2016 оны 6 дугаар сард мян.т болж, өмнөх сарынхаас тээсэн ачаа 7.3 мян.т буюу 0.4 хувь, зорчигчид мян.хүн болж, 25.9 мян. хүн буюу 12.0 хувь, орлого 38.4 тэрбум төгрөг болж, 1.7 тэрбум төг буюу 4.5 хувиар өсчээ. Агаарын тээврээр 2016 оны эхний хагас жилд т ачаа, давхардсан тоогоор мян.зорчигч тээвэрлэсэн нь өмнөх оны мөн үеийнхээс тээсэн ачаа т буюу 8.6 хувь, зорчигчид 7.6 мян.хүн буюу 2.8 хувиар өссөн байна. Çóðàã II.18 Агаарын тээврээр зорчигчид, тээсэн ачаа, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар I-VI 2015 I-VI 2016* I-VI Тээсэн ачаа, т Зорчигчид, мян.хүн 23

26 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü Агаарын тээврээр 2016 оны эхний хагас жилд дотоодод зорчигчид 98.0 мян.хүн болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 12.9 мян.хүн буюу 15.2 хувиар өсч, харин олон улсад зорчигчид мян.хүн болж, 5.2 мян.хүн буюу 2.7 хувиар буурчээ. Агаарын тээврийн салбарын орлого 2016 оны эхний хагас жилд тэрбум төг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 2.9 тэрбум төг буюу 2.7 хувиар өсчээ. Агаарын тээврээр тээсэн ачаа 2016 оны 6 дугаар сард т болж, өмнөх сарынхаас 40.8 т буюу 16.4 хувь, зорчигчид 63.4 мян.хүн болж, 14.9 мян.хүн буюу 30.8 хувь, орлого 25.9 тэрбум төг болж, 8.9 тэрбум төг буюу 52.5 хувиар өсчээ. Шуудан, холбоо Шуудан, холбооны салбарын орлого 2016 оны эхний хагас жилд тэрбум төг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 9.2 тэрбум төг буюу 2.6 хувиар нэмэгджээ. Харин 2016 оны 2 дугаар улиралд тэрбум төг болж, өмнөх улирлынхаас 25.2 тэрбум буюу 14.9 хувиар өссөн байна. Шуудан, холбооны салбарын нийт орлого, тэрбум төг Үзүүлэлт Õ ñíýãò II I-VI 2016 IV-VI % % I-III IV-VI I-VI I-III IV-VI I-VI 2015 I-VI 2016 I-III Нийт орлого, оны үнээр Хүн амаас орсон орлого Хүн амаас орсон шуудан, холбооны үйлчилгээний орлого 2016 оны эхний хагас жилд тэрбум төг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 15.7 тэрбум төг буюу 5.8 хувиар буурчээ. Нийт орлогод хүн амаас орсон орлого 70.1 хувийг эзэлж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 6.3 пунктээр буурчээ. Суурин утасны цэг 2016 оны эхний хагас жилд мян.ш болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 17.8 мян.ш буюу 7.3 хувиар өсчээ. Үүнд гурвалсан үйлчилгээ үзүүлж буй байгууллагын хэрэглэгчдийн тоо нэмэгдсэн нь голлон нөлөөлөв. Үүрэн утас хэрэглэгчид 2016 оны эхний хагас жилд давхардсан тоогоор мянга болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс мянга буюу 3.6 хувиар өсчээ. Шуудан, холбооны салбарын үндсэн үзүүлэлт, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар 2015 I-VI 2016 I-VI 2016 I-VI % 2015 I-VI Нийт орлого Хүн амаас орсон орлого Суурин утасны цэг, мян.ш Утасгүй холбоо Үүрэн утас хэрэглэгчид, мян.хүн (давхардсан тоогоор) Кабелийн телевиз хэрэглэгчид Шуудангийн үйлчилгээний үзүүлэлт Õ ñíýãò II.7 Хүргэсэн бичиг, захидал, мян.ш Хүргэсэн илгээмж, мян.ш Хүргэсэн хэвлэл, мян.ш Харин кабелийн телевиз хэрэглэгчид мянга болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 32.6 мянга буюу 9.1 хувиар нэмэгдсэн байна. Шуудангийн үйлчилгээний салбар 2016 эхний хагас жилд мян.ш бичиг, захидал, мян.ш илгээмж, мян.ш тогтмол хэвлэлийг хэрэглэгчдэд хүргэжээ. Өмнөх оны мөн үеийнхээс хүргэсэн илгээмж 29.9 мян.ш буюу 41.2 хувиар өсч, харин бичиг, захидал 38.6 мян.ш буюу 9.6 хувь, хэвлэл мян.ш буюу 13.7 хувиар буурсан байна. II.10 Хилээр нэвтэрсэн зорчигчид Манай улсын хилээр 2016 оны эхний хагас жилд давхардсан тоогоор мянган зорчигч нэвтэрсэн нь өмнөх оны мөн үеийнхээс мян. хүн буюу 12.7 хувиар өсчээ. Улсын хилээр орсон зорчигчдын 35.2 хувь нь Замын-Yүд, 19.1 хувь нь Алтанбулаг, 14.4 хувь нь Буянт-Ухаа, 8.7 хувь нь Гашуун сухайт, 5.7 хувь нь Шивээ хүрэн, 16.9 хувь нь бусад боомтоор орсон байна. Çóðàã II.19 Монгол Улсын хилийн боомтуудаар нэвтэрсэн зорчигчид, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар, мян.хүн I-VI 2015 I-VI 2016 I-VI Орсон Гарсан 24

27 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü Энэ оны эхний хагас жилд улсын хилээр гадаадын мян.хүн орсон нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 8.7 мянга буюу 4.6 хувиар буурчээ. Тэдний 78.8 хувь нь 30 хүртэл хоног, 3.3 хувь нь 90 хүртэл хоног, 17.9 хувь нь 90, түүнээс дээш хоногийн хугацаагаар ирсэн байна. Гадаадын зорчигчдын мянга нь буюу 81.3 хувь нь аялал жуулчлалын зорилгоор хилээр орсон нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 0.2 хувиар буурсан байна. Хилээр орсон гадаадын зорчигчдын 33.7 мянга буюу 18.7 хувь нь ажиллах, суралцах болон байнга оршин суух зорилгоор иржээ. Өмнөх оны мөн үеийнхээс Тайвань улсын жуулчид 38.3 хувиар, БНАСАУ-ынх 23.4 хувиар, Франц улсынх 23.0 хувиар, Австрали улсынх 22.5 хувиар, Канад улсынх 21.1 хувиар, Малайз улсынх 20.3 хувиар, Энэтхэг улсынх 20.0 хувиар, Сингапур улсынх 19.8 хувиар өссөн бол Хонгконг улсын жуулчид 32.1 хувиар, БНХАУ-ынх 15.1 хувиар, Филиппин улсынх 12.6 хувиар, Украйн улсынх 12.2 хувиар, Польш улсынх 6.5 хувиар, Их Британи улсынх 3.2 хувиар буурчээ. Улсын хилээр орсон гадаадын зорчигчдын мянга буюу 73.3 хувь нь эрэгтэйчүүд, 42.1 мянга буюу 23.3 хувь нь эмэгтэйчүүд, 6.1 мянга буюу 3.4 хувь нь хүүхэд байна. Çóðàã II.20 Монгол Улсын хилээр орсон гадаадын зорчигчид, бүс нутгаар, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар, дүнд эзлэх хувиар Энэ оны эхний хагас жилд улсын хилээр орсон гадаадын зорчигчдын 64.6 хувь нь Зүүн Ази, Номхон далайн бүс нутгаас, 28.6 хувь нь Европоос, 5.1 хувь нь Америк тивээс, 1.7 хувь нь Ойрхи Дорнод, Өмнөд Ази, Африк тивээс иржээ. Хилээр орсон гадаадын зорчигчдын 43.0 хувийг БНХАУ-ын иргэд, 19.5 хувийг ОХУ-ын иргэд, 9.6 хувийг БНСУ-ын иргэд, 4.0 хувийг АНУын иргэд, 3.9 хувийг Япон улсын иргэд, 3.0 хувийг Казахстан улсын иргэд, 17.0 хувийг бусад орны иргэд эзэлж байна. Энэ оны эхний хагас жилд давхардсан тоогоор манай улсын мянган иргэн гадаадад зорчсоноос мянга буюу 82.8 хувь нь хувийн журмаар зорчжээ. Улсын хилээр 2016 оны эхний хагас жилд давхардсан тоогоор мянган тээврийн хэрэгслийг нэвтрүүлсэн нь өмнөх оны мөн үеийнхээс мянга буюу 18.5 хувиар өсч, тэдгээрийн 39.3 хувийг ачааны машин, 36.8 хувийг суудлын авто машин, 21.7 хувийг ачааны вагон, 2.2 хувийг бусад тээврийн хэрэгсэл эзэлж байна. Нийт тээврийн хэрэгслийн 87.3 хувь нь Замын-Yүд, Гашуун сухайт, Алтанбулаг, Шивээ хүрэн, Сүхбаатар боомтоор нэвтэрсэн байна. Онгоц, 0.3 Бусад, 0.8 Ачааны вагон, 21.7 Суудлын вагон, 0.5 Зүтгүүр, 0.6 Çóðàã II.21 Монгол Улсын хилээр нэвтрүүлсэн тээврийн хэрэгсэл, 2016 оны эхний хагас жилийн байдлаар, дүнд эзлэх хувиар Америк Зүүн Ази ба Номхон далайн орнууд Европ Бусад Ачааны машин, I-VI 2015 I-VI 2016 I-VI Суудлын машин, 36.8 УЛСЫН БҮРТГЭЛ, СТАТИСТИКИЙН ЕРӨНХИЙ ГАЗРЫН ДАРГА C.МЭНДСАЙХАН 2016 оны 7 дугаар сарын 19 25

28 Ñòàòèñòèêèéí áþëëåòåíü ҮНДСЭН ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар MAIN INDICATORS, as of the first half of selected years Үзүүлэлтүүд Indicators 2015 I-VI 2016 I-VI Нийгмийн статистикийн үзүүлэлтүүд Social statistical indicators 2016 I-VI % 2015 I-VI Төрсөн хүүхэд Number of births Бүртгэлтэй ажилгүй иргэд, 6 дугаар сарын эцэст Number of registered unemployed, end of the June Халдварт өвчнөөр өвчлөгчид Number of infectious disease cases Бүртгэгдсэн гэмт хэрэг Number of committed offences Макро эдийн засгийн статистикийн үзүүлэлтүүд Хэрэглээний үнийн улсын индексийн өөрчлөлт, оны эхнээс, хувиар Гүйлгээнд гаргасан бэлэн мөнгө, 6 дугаар сарын эцэст, тэрбум төг Macro economic statistical indicators National consumer price index, from the beginning of the year, percent Currency in circulation average of the June, bln.tog * Мөнгө М1, 6 дугаар сарын эцэст, тэрбум төг Money M1, end of the June, bln.tog * Мөнгө М2, 6 дугаар сарын эцэст, тэрбум төг Money M2 end of the June, bln.tog * Валютын зах зээлийн нэрлэсэн ханш, 6 дугаар сарын дундаж, 1 ам.доллар=төгрөг Улсын нэгдсэн төсвийн нийт тэнцвэржүүлсэн орлого, тусламж, тэрбум төг Улсын нэгдсэн төсвийн нийт зарлага, эргэж төлөгдөх цэвэр зээл, тэрбум төг Улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн нийт тэнцэл, тэрбум төг Market exchange rate, end of the June, 1 USD=togrog Total equilibrated revenue and grants of General Government budget, bln.tog Total expenditure and net lending of General Government budget, bln.tog Equilibrated overall balance of General Government budget bln.tog * * * Экспорт, сая ам.долл Exports, mln.usd Импорт, сая ам.долл Imports, mln.usd Гадаад худалдааны тэнцэл, сая ам.долл External trade balance,mln.usd Эдийн засгийн статистикийн үзүүлэлтүүд Economic statistical indicators Бойжуулсан төл, мян.толгой Number of survivals, thous.heads Зүй бусаар хорогдсон том мал, мян.толгой Natural losses of adult animals, thous.heads Тариалсан талбай, жил бүрийн 7 дугаар сарын 1-Sown areas, on the 1st of July of selected years, ний байдлаар, мян.га thous.hectar Аж үйлдвэрийн салбарын нийт үйлдвэрлэл, Gross industrial output, bln.tog тэрбум төг Үүнээс: Of which: -Уул уурхай, олборлох аж үйлдвэр -Mining and quarrying Боловсруулах аж үйлдвэр -Manufacturing Цахилгаан, дулааны эрчим хүч үйлдвэрлэл, усан хангамж Барилга угсралт, их засварын ажил, тэрбум төг -Electricity, thermal energy and water supply Total amount construction and capital repair, maintenance, bln.tog Бүх төрлийн тээврээр тээсэн ачаа, мян.т Carried freight, by all types of transport, thous.t Бүх төрлийн тээврээр зорчигчид, мян.хүн * Тайлбар: Урьдчилсан гүйцэтгэл Note: Preliminary results Carried passengers, by all types of transport, thous.persons

29 Section 1. Population I. ХҮН АМ POPULATION ХҮН АМД НОГДОХ ТӨРӨЛТ, НАС БАРАЛТ, ЕРДИЙН ЦЭВЭР ӨСӨЛТ, аймаг, нийслэлээр, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар BIRTHS, DEATHS AND NATURAL INCREASE PER 1000 POPULATION, by aimags and the capital, in the first half of selected years Төрөлт Нас баралт Ердийн цэвэр өсөлт* Аймаг, нийслэл Birth Death Natural increase Aimags and the 2014 capital I-VI 2015 I-VI 2016 I-VI 2014 I-VI Бүгд/Total Баруун бүс Western region БӨ/BO ГO/GO ЗА/ZA УВ/UV ХО/KHO Хангайн бүс Khangai region АР/AR БХ/BKH БУ/BU ОР/OR ӨВ/OV ХӨ/KHS Төвийн бүс Central region ГС/GS ДА/DA ДO/DO ДУ/DU ӨМ/OM СЭ/SE ТӨ/TO Зүүн бүс Eastern region ДД/DD СY/SU ХЭ/KHE Улаанбаатар Ulaanbaatar УБ/UB I-VI 2016 I-VI 2014 I-VI 2015 I-VI 2016 I-VI Тайлбар: Note: * Эрүүл мэнд, спортын яамны төрөлт, нас баралтын мэдээг үндэслэн хүн амын өсөлтийг тооцсон. * The natural increase of population has calculated, based on births and deaths data produced by the Ministry of Health and Sport. 27

30 Á ëýã 2. Õºäºëìºð II. ХӨДӨЛМӨР LABOUR 2.1 АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРТ АЖИЛЛАГЧДЫН ТОО, дэд салбараар, жил бүрийн 6 дугаар сарын байдлаар EMPLOYMENT IN INDUSTRY, by divisions, as of June of the selected years Аж үйлдвэрийн салбар Industrial division 2015 VI 2016 VI 2016 VI 2015 VI Аж үйлдвэрийн салбар Industrial division Уул уурхай, олборлох аж үйлдвэр Mining and quarrying Нүүрс олборлолт Mining of coal and lignite, extraction of peat Газрын тос олборлолт Extraction of crude petroleum Металлын хүдэр олборлолт Mining of metal ores Бусад ашигт малтмал олборлолт Other mining and quarrying Боловсруулах аж үйлдвэр Manufacturing Хүнсний бүтээгдэхүүн, ундаа үйлдвэрлэл Manufacture of food products and beverages Мах, загас, жимс, ногоо, өөх, тос Production, processing and preserving of боловсруулалт meat, fish, fruit, vegetables, oils, fats Сүү, сүүн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл Manufacture of dairy products Үр тарианы гурил, цардуул, малын тэжээл Manufacture of grain mill products, starches, үйлдвэрлэл starch products, and prepared animal feeds Хүнсний бусад бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл Manufacture of other food products Ундаа үйлдвэрлэл / согтууруулах Manufacture of beverages ундаа ороод / / includes alcohol drinks/ Тамхи үйлдвэрлэл Manufacture of tobacco products Нэхмэлийн үйлдвэрлэл Manufacture of textiles Хувцас үйлдвэрлэл, үслэг арьс Manufacture of wearing apparel, dressing and боловсруулалт dyeing of fur Арьс, шир боловсруулах, ширэн эдлэл, Tanning, dressing of leather, manufacture of гутал үйлдвэрлэл luggage, handbags, saddlery harness, footwear Мод, модон эдлэл үйлдвэрлэл Manufacture of wood and wooden products Цаас, цаасан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл Manufacture of paper and paper products Нийтлэх, хэвлэх, дуу бичлэг хийх Publishing, printing and reproduction of ажиллагаа recorded media Кокс, шахмал түлш үйлдвэрлэл Manufacture of coke and briquette Химийн бүтээгдэхүүн Manufacture of chemicals and chemical үйлдвэрлэл products Резин болон хуванцар бүтээгдэхүүн Manufacture of rubber and plastics үйлдвэрлэл products Төмөрлөг бус эрдэс бодисоор хийсэн эдлэл Production of other non-metallic mineral үйлдвэрлэл products Төмрийн үйлдвэрлэл Manufacture of basic metals Машин, тоног төхөөрөмжөөс бусад төмөр Manufacture of fabricated metal эдлэл үйлдвэрлэл products,except machinery Бичиг хэргийн болон тооцоолох Manufacture of office accounting техник үйлдвэрлэл and computing Цахилгаан хэрэгсэл Manufacture of electrical үйлдвэрлэл and apparatus Эмнэлгийн багаж хэрэгсэл, нарийн хэмжүүр, Manufacture of medical precision and optical хараа зүйн хэрэгсэл үйлдвэрлэл instruments Тээврийн бусад хэрэгсэл Manufacture of other transport үйлдвэрлэл equipment Тавилга үйлдвэрлэл, боловсруулах Manufacture of furniture үйлдвэрийн бусад others Цахилгаан, дулааны эрчим хүч Electricity, thermal energy and үйлдвэрлэл, усан хангамж water supply Цахилгаан, дулаан, уур үйлдвэрлэл Electricity, thermal energy, steam Ус ариутгал, усан хангамж Collection, purification and distribution of water % 28

31 Section 2. Labour 2.2 БҮРТГЭЛТЭЙ АЖИЛГҮЙ ИРГЭД, бүс, аймаг, нийслэлээр, сарын эцэст REGISTERED UNEMPLOYED, by regions, aimags and the capital, at the end of months Бүс, аймаг, нийслэл VI % Regions, aimags and the capital V VI V VI 2015 VI Дүн / Total Баруун бүс / Western region БӨ / BO ГО / GO ЗА / ZA УВ / UV ХО / KHO Хангайн бүс / Khangai region АР / AR БХ / BKH БУ / BU ОР / OR ӨВ / OV ХӨ / KHS Төвийн бүс / Central region ГС / GS ДА / DA ДО / DO ДУ / DU ӨМ / OM СЭ / SE ТӨ / TO Зүүн бүс / Eastern region ДД / DD СҮ / SU ХЭ / KHE Улаанбаатар / Ulaanbaatar Эх үүсвэр: Хөдөлмөрийн яамны сар бүрийн мэдээлэл Source: Monthly report of the Ministry of Labour 29

32 Á ëýã 2. Õºäºëìºð 2.3 БҮРТГЭЛТЭЙ АЖИЛГҮЙ ИРГЭД, насны бүлэг, бүс, аймаг, нийслэлээр, 2016 оны 6 дугаар сарын эцэст REGISTERED UNEMPLOYED, by age group, regions, aimags and the capital, at the end of June, 2016 Бүс, аймаг, нийслэл Бүгд Үүнээс: Насны бүлгээр Of which: By age group Regions, aimags and the capital Total Эмэгтэй Эмэгтэй Эмэгтэй Эмэгтэй Эмэгтэй Эмэгтэй 60+ Эмэгтэй Female Female Female Female Female Female Female Дүн / Total Баруун бүс / Western region БӨ / BO ГО / GO ЗА / ZA УВ / UV ХО / KHO Хангайн бүс / Khangai region АР / AR БХ / BKH БУ / BU ОР / OR ӨВ / OV ХӨ / KHS Төвийн бүс / Central region ГС / GS ДА / DA ДО / DO ДУ / DU ӨМ / OM СЭ / SE ТӨ / TO Зүүн бүс / Eastern region ДД / DD СҮ / SU ХЭ / KHE Улаанбаатар / Ulaanbaatar Эх үүсвэр: Хөдөлмөрийн яамны сар бүрийн мэдээлэл Source: Monthly report of the Ministry of Labour 30

33 Section 2. Labour 2.4 ШИНЭЭР БҮРТГҮҮЛСЭН АЖИЛГҮЙ ИРГЭД, бүс, аймаг, нийслэлээр, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар NEWLY REGISTERED UNEMPLOYED by regions, aimags and the capital, as a first half of selected years Бүс, аймаг, нийслэл Regions, aimags and the capital I-VI % V VI I-VI V VI I-VI 2015 I-VI Дүн / Total Баруун бүс / Western region БӨ / BO ГО / GO ЗА / ZA УВ / UV ХО / KHO Хангайн бүс / Khangai region АР / AR БХ / BKH БУ / BU ОР / OR ӨВ / OV ХӨ / KHS Төвийн бүс / Central region ГС / GS ДА / DA ДО / DO ДУ / DU ӨМ / OM СЭ / SE ТӨ / TO Зүүн бүс / Eastern region ДД / DD СҮ / SU ХЭ / KHE Улаанбаатар / Ulaanbaatar Эх үүсвэр: Хөдөлмөрийн яамны сар бүрийн мэдээлэл Source: Monthly report of the Ministry of Labour 31

34 Á ëýã 2. Õºäºëìºð 2.5 БҮРТГЭЛТЭЙ АЖИЛГҮЙ ИРГЭДЭЭС АЖИЛД ОРСОН ХҮН, бүс, аймаг, нийслэлээр, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар PERSONS ACQUIRED A JOB OUT OF REGISTERED UNEMPLOYED, by regions, aimags and the capital, as a first half of selected years Бүс, аймаг, нийслэл I-VI % Regions, aimags and the capital V VI I-VI V VI I-VI 2015 I-VI Дүн / Total Баруун бүс / Western region БӨ / BO ГО / GO ЗА / ZA УВ / UV ХО / KHO Хангайн бүс / Khangai region АР / AR БХ / BKH БУ / BU ОР / OR ӨВ / OV ХӨ / KHS Төвийн бүс / Central region ГС / GS ДА / DA ДО / DO ДУ / DU ӨМ / OM СЭ / SE ТӨ / TO Зүүн бүс / Eastern region ДД / DD СҮ / SU ХЭ / KHE Улаанбаатар / Ulaanbaatar Эх үүсвэр: Хөдөлмөрийн яамны сар бүрийн мэдээлэл Source: Monthly report of the Ministry of Labour 32

35 Section 2. Labour 2.6 ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН ОСОЛ, ХУРЦ ХОРДЛОГО, бүс, аймаг, нийслэлээр, 2016 оны эхний хагас жилийн байдлаар OCCUPATIONAL ACCIDENT, ACUTE POISONINGS, by regions, aimgas and the capital, as a first half of 2016 Аймаг, нийслэл Aimags and the capital Үйлдвэрлэлийн осол, хурц хордлого Occupational accident, acute poisonings Бүлэг осол, хурц хордлого Group accident and acute poisoning Үүнээс: Осол, хурц хордлогоор Of wich: occupational accident and acute poisonings Үйлдвэрлэлийн осол Occupational accident Хурц хордлого Acute poisonings Бүгд Total Баруун бүс Western region Баян-Өлгий Bayan-Olgii Говь-Алтай Govi-Altai Завхан Zavkhan Увс Uvs Ховд Khovd Хангайн бүс Khangai region Архангай Arkhangai Баянхонгор Bayankhongor 5-5 Булган Bulgan Орхон Orkhon Өвөрхангай Ovorkhangai Хөвсгөл Khovsgol Төвийн бүс Central region Говьсүмбэр Govisumber Дархан-Уул Darkhan-Uul Дорноговь Dornogovi Дундговь Dundgovi Өмнөговь Omnogovi Сэлэнгэ Selenge Төв Tov Зүүн бүс Eastern region Дорнод Dornod Сүхбаатар Sukhbaatar Хэнтий Khentii Улаанбаатар Ulaanbaatar Эх үүсвэр: Source: Монгол Улсын Засгийн газрын тохируулагч агентлаг, Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын улирлын мэдээ Quarterly report of the General agency for specialized inspection, Regulatory Agency of Government of Mongolia 33

36 Á ëýã 3. Íèéãìèéí äààòãàë, õàëàìæ III. НИЙГМИЙН ДААТГАЛ, ХАЛАМЖ SOCIAL INSURANCE AND WELFARE 3.1 НИЙГМИЙН ДААТГАЛЫН САНГИЙН ОРЛОГО, ЗАРЛАГА, төрлөөр, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар REVENUE AND EXPENDITURE OF SOCIAL INSURANCE FUND, by types, as a first half of the selected years 2015 I-VI V VI I-VI Нийгмийн даатгалын сангийн орлого, сая төг Revenue of social insurance fund, mln.tog Үүнээс: Of which: Тэтгэврийн даатгалын сан Retirement insurance fund Тэтгэмжийн даатгалын сан Benefit insurance fund Эрүүл мэндийн даатгалын сан Health insurance fund ҮОМШӨ*-ний даатгалын сан IAOD* insurance fund Ажилгүйдлийн даатгалын сан Unemployment insurance fund Нийгмийн даатгалын сангийн зарлага, сая төг Expenditure of social insurance fund, mln.tog Үүнээс: Of which: Тэтгэврийн даатгалын сан Retirement insurance fund Тэтгэмжийн даатгалын сан Benefit insurance fund Эрүүл мэндийн даатгалын сан Health insurance fund ҮОМШӨ*-ний даатгалын сан IAOD* insurance fund Ажилгүйдлийн даатгалын сан Unemployment insurance fund *ҮОМШӨ - Үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалах өвчин *IAOD - Industrial accident and occupational disease I-VI 2015 I-VI % 3.2 НИЙГМИЙН ДААТГАЛД ЗААВАЛ ДААТГУУЛАГЧИД, ОЛГОСОН ТЭТГЭВРИЙН ХЭМЖЭЭ, тэтгэврийн төрлөөр, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар NUMBER OF INSURED PERSONS FOR COMPULSORY SOCIAL INSURANCE AND PENSION ALLOCATED, by types of pensions, as a first half of the selected years 2015 I-VI 2016 I-VI 2016 I-VI 2015 I-VI 1. Заавал даатгуулагчид 1. Number of insured persons for compulsory insurance Үүнээс: Of which: Аж ахуйн нэгж, байгууллагынх Establishments & institutions Төсөвт байгууллагынх* Government budgetary organization* Олгосон тэтгэвэр, сая төг 2. Amount of granted pensions, mln.tog Үүнээс: Of which: Өндөр настны Retirement Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн Disabled pensions Тэжээгчээ алдсаны Breadwinner loss pension Цэргийн Military Эх үүсвэр: Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Нийгмийн даатгалын ерөнхий газрын мэдээлэл Source: Report of the Government Implementing agency General Authority for Social Insurance * Төсөвт байгууллагаас нийгмийн даатгал төлж байгаа нийт хүний тоонд өөр ажилд шилжсэн, тэтгэвэр тогтоолгосон, ажлаас чөлөөлөгдсөн даатгуулагчдыг хамруулсан. * The number of total insurers, who pay social insurance contribution from the budget organizations has included insurers even they have shifted to another job, retired and released. % 34

37 Section 3. Social insurance and welfare 3.3 НИЙГМИЙН ХАЛАМЖИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭНД ХАМРАГДСАН ХҮН, ОЛГОСОН ТЭТГЭВЭР, ТЭТГЭМЖИЙН ХЭМЖЭЭ, төрлөөр, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар PERSONS RECEIVED SOCIAL WELFARE SERVICES, AMOUNT OF GRANTED PENSIONS AND ALLOWANCES, by types, as a first half of the selected years 1. Нийгмийн халамжийн тэтгэвэр, тэтгэмж 1. Social welfare pensions and allowances Халамжийн тэтгэвэр Long-term pensions Нөхцөлт мөнгөн тэтгэмж Conditioned cash benefits Үүнээс: Of which: Жирэмсэн болон нярай, хөхүүл хүүхэдтэй Allowances to pregnant or lactating эхчүүдийн mothers Ахмад настныг асарч буй иргэний Allowances for people caring elders Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнийг асарч буй Allowances for persons taking care of иргэний disabled ones Бүтэн өнчин хүүхэд үрчлэн өсгөсний Allowances for persons who adopted and brought of double orphans Нийгмийн халамжийн үйлчилгээ 2. Social welfare services and болон хөнгөлөлт mitigations Ахмад настнуудад үзүүлсэн хөнгөлөлт, Concessions for the elders тусламж Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд үзүүлсэн Concessions for disabled people хөнгөлөлт, тусламж Нийгмийн халамжийн үйлчилгээ Social welfare services Нийгмийн халамжийн хөнгөлөлт, нөхцөлт Social welfare incentives, conditioned мөнгөн тусламж cash benefits Алдар цолтой ахмадуудад үзүүлсэн Benefits for honored elders хөнгөлөлт, тусламж 3. Хүний хөгжил сангийн хүүхдийн мөнгө 3. Cash benefits for children aged below I-VI V VI I-VI 1. Нийгмийн халамжийн тэтгэвэр, тэтгэмж 1. Social welfare pensions and allowances Халамжийн тэтгэвэр Long-term pensions Нөхцөлт мөнгөн тэтгэмж Conditioned cash benefits Үүнээс: Of which: Жирэмсэн болон нярай, хөхүүл хүүхэдтэй Allowances to pregnant or lactating эхчүүдийн mothers Ахмад настныг асарч буй иргэний Allowances for people caring elders Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнийг асарч буй Allowances for persons taking care of иргэний disabled ones Бүтэн өнчин хүүхэд үрчлэн өсгөсний Allowances for persons who adopted and brought of double orphans Нийгмийн халамжийн үйлчилгээ 2. Social welfare services and болон хөнгөлөлт mitigations Ахмад настнуудад үзүүлсэн хөнгөлөлт, Concessions for the elders тусламж Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд үзүүлсэн Concessions for disabled people хөнгөлөлт, тусламж Нийгмийн халамжийн үйлчилгээ Social welfare services Нийгмийн халамжийн хөнгөлөлт, нөхцөлт Social welfare incentives, conditioned мөнгөн тусламж cash benefits Алдар цолтой ахмадуудад үзүүлсэн Benefits for honored elders хөнгөлөлт, тусламж 3. Хүний хөгжил сангийн хүүхдийн мөнгө 3. Cash benefits for children aged below Эх үүсвэр: Source: Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Нийгмийн халамж, үйлчилгээний ерөнхий газрын мэдээлэл Report of the Government Implementing agency General Office of Social Welfare Service Хүний тоо Number of persons 2015 I-VI 2016 I-VI Олгосон тэтгэвэр, тэтгэмж, сая төг Total granted pensions, mln.tog

38 Á ëýã 4. Ýð ë ìýíä IV. ЭР ҮҮЛ МЭНД HEALTH 4.1 ТӨРӨЛТ, НАС БАРАЛТ, ЭХ, ХҮҮХДИЙН ЭНДЭГДЭЛ, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар BIRTHS, DEATHS, MATERNAL AND CHILD MORTALITY, as a first half of selected years Хугацаа Periods Амаржсан эх Number of mothers delivered child Амьд төрсөн хүүхэд Live births Эхийн эндэгдэл Maternal mortality Нас барсан хүний тоо Number of deaths Нялхсын эндэгдэл Infant mortality 5 хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдэл Under-five mortality 2015 I II III IV V VI I-VI I II III IV V VI I-VI I-VI 2015 % I-VI АМАРЖСАН ЭХ, АМЬД ТӨРСӨН ХҮҮХЭД, бүс, аймаг, нийслэлээр, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар NUMBER OF MOTHERS DELIVERED CHILD AND LIVE BIRTHS, by regions, aimags and the capital, as a first half of selected years Амаржсан эх Амьд төрсөн хүүхэд Аймаг, нийслэл Number of mothers delivered child Live births Aimags and the capital I-VI 2015 I-VI V VI I-VI V VI I-VI Бүгд/Total Баруун бүс /Western region БӨ/BO ГО/GO ЗА/ZA УВ/UV ХО/KHO Эх үүсвэр: Эрүүл мэнд, спортын яамны сар бүрийн мэдээлэл Source: Monthly report of the Ministry of Health and Sports Хангайн бүс/khangai region АР/AR БХ/BKH БУ/BU ОР/OR ӨВ/OV ХӨ/KHS Төвийн бүс/central region ГС/GS ДА/DA ДО/DO ДУ/DU ӨМ/OM СЭ/SE ТӨ/TO Зүүн бүс/eastern region ДД/DD СҮ/SU ХЭ/KHE Улаанбаатар/Ulaanbaatar УБ/UB

39 Section 4. Health 4.3 НЯЛХСЫН ЭНДЭГДЭЛ, бүс, аймаг, нийслэлээр, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар INFANT MORTALITY, by regions, aimags and the capital, as a first half of selected years Аймаг, нийслэл Aimags and the capital Нялхсын эндэгдэл 1000 амьд төрөлтөд ногдох нялхсын эндэгдэл Infant mortality Infant mortality rate per 1000 live births 2015 I-VI I-VI V VI I-VI V VI I-VI Бүгд/Total Баруун бүс/western region БӨ/BO ГО/GO ЗА/ZA УВ/UV ХО/KHO Хангайн бүс/khangai region АР/AR БХ/BKH БУ/BU ОР/OR ӨВ/OV ХӨ/KHS Төвийн бүс /Central region ГС/GS ДА/DA ДО/DO ДУ/DU ӨМ/OM СЭ/SE ТӨ/TO Зүүн бүс/eastern region ДД/DD СҮ/SU ХЭ/KHE Улаанбаатар/Ulaanbaatar УБ/UB ХҮРТЭЛХ НАСНЫ ХҮҮХДИЙН ЭНДЭГДЭЛ, бүс, аймаг, нийслэлээр, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар UNDER-FIVE MORTALITY, by regions, aimags and the capital, as a first half of selected years Аймаг, нийслэл Aimags and the capital 5 хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдэл 1000 амьд төрөлтөд ногдох 5 хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдэл Under-five mortality Under-five mortality rate per 1000 live births 2015 I-VI I-VI V VI I-VI V VI I-VI Бүгд/Total Баруун бүс/western region БӨ/BO ГО/GO ЗА/ZA УВ/UV ХО/KHO Хангайн бүс/khangai region АР/AR БХ/BKH БУ/BU ОР/OR ӨВ/OV ХӨ/KHS Төвийн бүс /Central region ГС/GS ДА/DA ДО/DO ДУ/DU ӨМ/OM СЭ/SE ТӨ/TO Зүүн бүс/eastern region ДД/DD СҮ/SU ХЭ/KHE Улаанбаатар/Ulaanbaatar УБ/UB Эх үүсвэр: Эрүүл мэнд, спортын яамны сар бүрийн мэдээлэл Source: Monthly report of the Ministry of Health and Sports 37

40 Á ëýã 4. Ýð ë ìýíä 4.5 НАС БАРАЛТ, бүс, аймаг, нийслэлээр, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар DEATHS, by regions, aimags and the capital, as a first half of selected years 38 Аймаг, нийслэл Aimags and the capital 2015 I-VI Нас баралт Эмнэлэгт нас баралт Deaths Deaths in hospitals I-VI V VI I-VI V VI I-VI Бүгд/Total Баруун бүс/western region БӨ/BO ГО/GO ЗА/ZA УВ/UV ХО/KHO Хангайн бүс/khangai region АР/AR БХ/BKH БУ/BU ОР/OR ӨВ/OV ХӨ/KHS Төвийн бүс /Central region ГС/GS ДА/DA ДО/DO ДУ/DU ӨМ/OM СЭ/SE ТӨ/TO Зүүн бүс/eastern region ДД/DD СҮ/SU ХЭ/KHE Улаанбаатар/Ulaanbaatar УБ/UB ЭМНЭЛЭГТ ХЭВТЭН ЭМЧЛҮҮЛЭГЧИД, бүс, аймаг, нийслэлээр, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар INPATIENTS, by regions, aimags and the capital, as a first half of selected years Аймаг, нийслэл Aimags and the capital Эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлэгчид Inpatients I-VI 2015 I-VI % V VI I-VI 2015 I-VI Бүгд/Total Баруун бүс/western region БӨ/BO ГО/GO ЗА/ZA УВ/UV ХО/KHO Хангайн бүс/khangai region АР/AR БХ/BKH БУ/BU ОР/OR ӨВ/OV ХӨ/KHS Төвийн бүс /Central region ГС/GS ДА/DA ДО/DO ДУ/DU ӨМ/OM СЭ/SE ТӨ/TO Зүүн бүс/eastern region ДД/DD СҮ/SU ХЭ/KHE Улаанбаатар/Ulaanbaatar УБ/UB Эх үүсвэр: Эрүүл мэнд, спортын яамны сар бүрийн мэдээлэл Source: Monthly report of the Ministry of Health and Sports

41 Section 4. Health 4.7 ХАЛДВАРТ ӨВЧНӨӨР ӨВЧЛӨГЧИД, өвчний төрлөөр, жил бүрийн эхний хагас жилийн байдлаар CASES OF COMMUNICABLE DISEASES, by types, as a first half of selected years Хугацаа Periods Халдварт өвчнөөр өвчлөгчид Cases of communicable diseases Вирүст хепатит Viral hepatitis Сүрьеэ Tuberculosis Салхин цэцэг Varicella Цусан суулга Shigellosis Тэмбүү Syphilis Гонококкт халдвар Gonococcal infection Трихомониаз Trichomoniasis Улаанбурхан Measles Мөөгөнцөр Mycoses Гар, хөл, амны өвчин Hand, foot and mouth disease 2015 I II III IV V VI I-VI I II III IV V VI I-VI I-VI 2015 I-VI % Халдварт өвчнөөр өвчлөгчид, өвчний төрлөөр, дүнд эзлэх хувиар, 2015 оны эхний хагас жилийн байдлаар Cases of communicable diseases, by types and share to total, as a first half of 2015 year Мөөгөнцөр Mycoses 2.9% Трихомониаз Trihomoniasis 5.7% Сүрьеэ Tuberculosis 7.0% Гонококкт халдвар Gonococcal infection 7.3% Гар, хөл, амны өвчин Hand, foot and mouth disease 2.2% Салхин цэцэг Varicella 11.0% Цусан суулга Shigellosis 1.6% Вирүст хепатит Viral hepatitis 1.2% Бусад Other 2.6% Тэмбүү Syphilis 11.5% Улаанбурхан Measles 47.0% Халдварт өвчнөөр өвчлөгчид, өвчний төрлөөр, дүнд эзлэх хувиар, 2016 оны эхний хагас жилийн байдлаар Cases of communicable diseases, by types and share to total, as a first half of 2016 year Гонококкт халдвар Gonococcal infection Сүрьеэ 4.2% Tuberculosis 4.7% Трихомониаз Trichomoniasis 4.7% Тэмбүү Syphilis 6.2% Салхин цэцэг Varicella 7.7% Цусан суулга Shigellosis 1.5% Гар, хөл, амны өвчин Hand, foot and mouth disease 7.7% Мөөгөнцөр Mycoses 1.3% Вирүст хепатит Viral hepatitis 0.6% Бусад Other 3.4% Улаанбурхан Measles 58.0% Эх үүсвэр: Эрүүл мэнд, спортын яамны сар бүрийн мэдээлэл Source: Monthly report of the Ministry of Health and Sports 39