HOËVELD VETERAAN TREKKER EN ENJIN KLUB HIGHVELD VINTAGE TRACTOR AND ENGINE CLUB. Nuusbrief

Transcription

1 HOËVELD VETERAAN TREKKER EN ENJIN KLUB HIGHVELD VINTAGE TRACTOR AND ENGINE CLUB Nuusbrief Komiteelede 2016 Voorsitter Ondervoorsitter Sekretaris Tesourier Gekoöpteerde komitee Veiligheidsbeampte Bibliotekaris Partestoorbeampte Beoordelingsbeampte Klein erfgoed Stalletjie Plaasfees reëlingskomitee Trekker speletjies Start- up ko-ordineerder Ploegland Wa-ritte Baal Janssen/Tobie Meyer Dors Kool/Nico Prinsloo Inligting tent Afkondigings Program bestuurder Terrein voorbereidings Streeksverteenwoordigers Pretoria Streek Suid wes streek Suid Streek Suid Oos Streek Oos Streek Noord Streek Mark Hohls Torsten Löwe Sarel Botha Ballot Marx Louis Bester/ (Hulp beamptes- Frans Pretorius/Hennie Swanepoel/Gustav van der Westhuizen) John Fee Nic Stroh Frans Pretorius (Trekkers en Enjins) Jan Prinsloo/ Petrus Nel/ (Torsten Löwe/ Hans Prinsloo/ Louis Bester) Theo Vermaak/ Jan Ferreira/ Lourens Meyer/ Paul Otto/ Karsten Hohls/Dick Kerslake Louis Boshoff/ Brian Ilsley/ Dick Venter/ Fritz van der Merwe/Pieter Oberholzer/Koos Louw/Koos Smit Breyten Cloete /Sagrys Celliers WPLM Brian Ilsley /Koos Smit / Hentie Slabbert/ Karsten Hohls/Johan Koos Jooste/ Pieter Hansen/ Henk Bührmann/ Johan Richter/Chris Sarel Botha/Ballot Marx/Louis Bester Hans Prinsloo/ Frans Pretorius/ Petrus Nel/Pieter Oberholzer/Human Jordaan/Kobus Slabbert Mark Hohls/ Jan Prinsloo Torsten Löwe/ Jan Prinsloo/Koos Jooste/ Peter Ponsteen/ Deon Louw/ Pieter Botha/ Herman Alberts/ Hanu Small/ Karsten Hohls Jan Prinsloo Fritz van der Merwe Hein van Niewenhuizen Kobus Slabbert Koos Naude Paul Otto 1

2 Woord van die voorsitter Ons sit nou in ʼn tyd waar ons bitterlik reën nodig het! Begin September het ons ʼn verassing tydens die Plaasfees gekry. Yes, Plaasfees 2015 will certainly be remembered as the one that was rained out! I have included some photos to show the excitement of the day for those members that missed out! Ek wil vir ons uittredende Ondervoorsitter, Jan Prinsloo hartlik bedank vir al sy moeite wat hy in sy Termyn gemaak het! Terselfde tyd wil ek vir Torsten Löwe baie geluk wens as nuwe Ondervoorsitter en sterkte toewens! The National show took place over the long weekend in September. Well done to the members that took along equipment and congratulations to the prize winners! More about it later in the news letter Ons het hierdie jaar n nuwe trofee vir die Jonglid Enjin van die jaar. Baie dankie aan Louis Bester vir die skenking! Ons moedig die lede aan (tot 30 jaar oud) om hulle toerusting in te skry tydens die groot byeenkomste om vir hierdie wissel trofee mee te ding. Ons sal volgende jaar die klas verder uitbrei Veteraan groete, Mark 2

3 Plaasfees 2015 sal altyd onthou word!!! Johan Krause moes maar begin het om die damme leeg te pomp Ek moet die trekker manne net sê dat as julle trekker resies doen...dan moet jy op die trekker bly sit en ry! Waar is julle? Albert Kunitz kon ten minste aflaai terwyl dit droog was Saterdag aand was weer droog...vir n rukkie! SHREK! Is dit jy? 3

4 Klub Sake Ons heet volgende lede baie welkom en hoop hulle vind ʼn tuiste onder die ou yster manne! Hannes Visagie Eddie Engelbrecht Dutchie Nel Nuwe lede 2015: Herman Alberts, Junior lid van Pretoria Piet Botha van Lephalale (of soos baie van ons dit ken- Ellisras!) Karsten Hohls van Mooi Rivier in KZN maar tans by TUT Albert Kunitz van Derdepoort, Pretoria 4

5 Koos Louw van Kempton Park Deon Louw van Kempton Park Jan Myburgh van die Onderstpoort area Charles Meiring van Rietfontein, Pretoria 5

6 Dewalt Nel, Junior lid van Rayton Nico Prinsloo van Donkerhoek Pieter Oberholzer van Boksburg Hanu Small ook van Kempton Park Hannes Visagie van Centurion Fotos van Eddie Engelbrecht, Tobie Meyer, Dutchie Nel en Johan Janssen het ons teen redaksie sluiting nog nie gehad nie maar sal hulle hopelik in die volgende Nuusbrief insluit Te Koop/ Gesoek Laat asseblief vir die Sekretaris/ Voorsitter weet of jy ʼn item hier wil adverteer! Te Koop: Allis Chalmers B:-kontak Mark Hohls Gesoek: John Deere 40 Enjin parte- Mark Hohls ( ) Farmall Cub (of te ruil vir Farmall super BM) - Henk Bührmann ( ) Farmall B enige toestand- Brian Ilsley ( ) 15 en 16 Rims maak nie saak hoevel gate Mark Hohls Magnetos (Lucas/ Wico/ Wipac) enige toestand- Peter Ponsteen John Deere 2130 Neus en Ligte Fritz van der Merwe Ligte vir Farmall Super BMD of McCormick B450 Frans Pretorius Ton sleepwa (=/- 3 tot 4,5m lank) Allan Dagutat

7 Betaalde ledegeld 2015 (soos op ): Betaal asseblief julle ledegelde- hierdie bydra is nodig dat die Klub kan funksioneer Julle kan dit in die volgende Bank rekening in betaal ABSA Tjekrekening Tak kode Rekening Nommer Verwysing: lid se Naam en Van Bedrag- R150 per jaar Vir enige navrae kontak gerus die Tesourier. 7

8 Nasionale Skou 2015 te Baynesfield 12 lede het die Nasionale skou in warm Natal weer oor die lang naweek in September bygewoon. Die HVTEK erfenis stalletjie, wat hoofsaaklik deur Koos Smit voorberei is, het Mampoer as Tema gehad. Ons kan trots wees op die 3de Plek wat verower is! Ons lede het ook baie goed gedoen met hulle inskrywings en ons het 5 Kategorie wenners gehad: Koos Naude met sy Ransomes MG6 in die Kruiptrekker/ Trekker en Implement klas Sarel Botha met sy Wolseley WD8 in die Toe krukas gerestoureer klas Sarel Botha met sy Wolseley 5PK in die Toe krukas ongerestoureer klas Johan Krause met sy Lister en pomp kombinasie in die Enjin Kombinasie gerestoureer klas Die Awesome Fordson Span wat deur Karsten Hohls gelei is, het ʼn 4de plek behaal in die Delo Trekker restourasie Kompetisie met Mark Hohls se Fordson Dexta. Hennie Swanepoel het 2de prys met sy IHC Mogul enjin behaal in die Toe krukas gerestoureer klas 8

9 9

10 10

11 THE OTHER LANZ TRACTOR Submitted by: John Fee All tractor enthusiasts are familiar with the Lanz Bulldog manufactured by Heinrich Lanz AG of Mannheim, with the famous hot-bulb engine. (Heinrich Lanz ). But not many know of the other Lanz tractor with the internal combustion engine. Hermann Lanz Snr s workshop was located in Aulendorf in Baden-Wurttenberg, southern Germany and the factory was initially named after the town in which it was located. In 1914, Hermann Lanz Jnr, born in 1890, took over the company. From 1915, he set out to build various farm implements designed by himself, these were mainly implements to work the soil, such as ploughs, harrows, cultivators and scarifiers. New workshops were built in Aulendorf in In 1927, the company extended its range to include the production of motorised machines, mowers and other self-propelled rudimentary macnines on a chassis. The first small tractor, the Samson Mahschlepper (mower tractor) with a petrol engine was launched in 1929, to be replaced by the Samson II with a diesel engine in Hermann then began to specialise in tractors, gradually ceasing production of the other cultivation machines. On the eve of World War II, the company was renamed Ackerschlepperfabrik (Farm Tractor Factory) on the orders of the Nazi government. In 1940, the 1,000th Lanz tractor rolled of the production line. After the war Hermann carried out repairs and renovations for the occupying forces. Germany gradually regained it s industrial momentum, and in 1947, the production of farm tractors was resumed in Aulendorf. Monthly production soon reached 120 tractors. In 1951, in order to avoid confusion with the other Lanz (Heinrich Lanz of Mannheim) Hermann decided to change the company name to Hela, an abbreviation of Hermann Lanz Aulendorf. In 1955, Hela started to manufacture it s own one, two and three-cylinder water-cooled engines. By 1960 the company was well established, employing some 600 employees and the workshops covered sq m. The prohibitively high costs involved in the production of 11

12 Hela engines had to cease and the decision was taken to fit all of its tractors ith MWM (Motoren Werke Mannheim) engines. For many years Hela produced its own gearboxes, mainly six forward and two reverse, and continued to do so. Hela s most successful models delivered mid-range power outputs, which ideally suited the farmer s requirements at the time. One such tractor was the D420 which replaced the D218 in The D420 was powered by a two-cylinder, four-stroke, water-cooled, MWM D208-2 engine of 1488cc (95mm bore and 105cc stroke) producing 20hp at 2200 rpm. It weighed 1230 kg. This modern machine had a hydraulic lift and a power take-off as standard. In 1978, Hela was taken over by a German construction group IBH-Holding AG, and in 1979, after 50 years and over 30,000 units built, production of Hela tractors at Aulendorf ceased, and in 1983 the company unfortunately went into bankruptcy. This Hela D420 was still working full-time when these photographs were taken in the 1990 s 12

13 SAVTEK Beoordeligs klasse T TRACTORS TA Crawler TB Steel Wheel TC Rubber up to 1948 TD Rubber TE Rubber TF UNrestored TG Tractor & Implement Combination TH Group of three - same make TI Group of three - different make TJ Pair - same make, same series, different models T** Best on Show E ENGINES EAU Open-crank - UNrestored EAR Open-crank - REstored EBU Closed-crank - UNrestored EBR Closed-crank - REstored ECU Combination - UNrestored ECR Combination - REstored EDU Best three engines of one make -UNrestored EDR Best three engines of one make -REstored EEU Best three engines of different make - UNrestored EER Best three engines of different make - REstored E** Best on Show J JTO JTR JEO JER I Ia Ib Ic** V VAO VAR VBO VBR V** SAV JUNIOR Best UNrestored tractor Best REstored tractor Best UNrestored engine Best REstored engine IMPLEMENTS Horticultural - animal or machine driven Market garden equipment Best REstored implement LORRY S & BAKKIES Pre-war to 1948 UNrestored Pre-war to REstored Post-war to 1985, UNrestored Post-war to 1985, REstored Best REstored bakkie SAVTEC Inter Club competition 13

14 Olie: Swartgoud. Ingestuur deur Louis Bester Wanneer is olie vuil? ʼn Oom van my vertel my lank terug die volgende storie: ʼn Buurman van hom kla dat sy Chev-kar vreeslik moeilik vat in die oggende en dat hy eers sy span osse voor die kar moet inspan en dan met ʼn gesukkel die kar moet sleep voordat dit vat. My oom gaan kyk toe na die kar en vra die buurman wanneer laas hy die olie vervang het. Met verbasing wys die buurman toe dat hy nie geweet het dat olie van die Chev-kar vervang word nie! My oom wys toe vir hom waar die aftapprop op die Chev-kar se enjin sit. Ook dat hy dorp toe moet ry en ʼn kan nuwe olie en ʼn kan paraffien moet koop. Verder moet hy die ou olie aftap as die enjin warm is, die enjin dan met paraffien vul en so ʼn ruk met die slinger draai om al die vuilgoed en gemors uit te was. Dit moet nou alles ook afgetap word en dan eers kan hy die nuwe skoon olie ingooi. By ʼn volgende besoek was die omie baie dankbaar vir die goeie raad, want die gesukkel met die opstart was nou iets van die verlede en die Chev-kar vat nou baie makliker! In 1934 sou ʼn mens seker weggekom het met hierdie nalatigheid en mishandeling van ʼn motorenjin. Vandag se moderne en hoogs gesofistikeerde enjins sou seker lankal ʼn ernstige probleem gegee het en ʼn span osse sou seker moeilik bekombaar wees! Oliesuiwerheid. Om oliesuiwerheid te verstaan, is deesdae ook ʼn wetenskap op sy eie. In ʼn vorige artikel het ons verwys na die samestelling van olie as ʼn smeermiddel en ook die verskillende tipes olies wat verkrygbaar is vir verskillende aanwendings. Een van olie se eienskappe, is die skoonmaakvermoë-bymiddel wat in moderne olies is. Die internasionale standaard vir oliesuiwerheid (ISO 4406:1999) het ʼn vaste toelaatbare kontaminasievlak vir alle olies en word as ʼn standaard gestel. In 1ml olie byvoorbeeld word daar gekyk na drie vlakke of skale van partikelkontaminasie, nl. alle partikels groter as 4 mikron (>4μm), alle partikels groter as 6 mikron (>6μm) en alle partikels groter as 14 mikron (>14μm). Hoe groot is ʼn mikron (μm)? Een mikron (1μm) =.001mm (= duim). Nog eenvoudiger gestel, tafelsout is 100 μm, ʼn menshaar is ongeveer 75 μm, stuifmeel is 60 μm, die blote oog kan tot 40 μm nog waarneem, witbloedselle is ongeveer 22μm en talkpoeier is 10 μm. Kom ons kyk nou weer na die ISO 4406:1999 kode. Die kode bepaal die oliesuiwerheid op die drie getalleskaal nl. 4/6/14 soos genoem. 14

15 Dit beteken dat elke getal, ʼn getal partikels in mikrongrootte (μm) nl. >4μm,>6μm en >14μm bepaal in 1 ml monster-olie. Verder het die ISO-kode ʼn skaal ontwikkel waarvolgens die aantal partikels per miljoen, ʼn getal het wat dit verteenwoordig. Noudat ons die ISO 4406:1999 kode verstaan, kan dit nou as ʼn verwysing gebruik word om die suiwerheid van olies te bepaal. Sekere standaarde is nou deur vervaardigers opgestel om hul masjiene te beskerm teen besoedelde olies. So word pompe, kleppe. laers ens. se ISO-teikenvlakke daardeur bepaal. ʼn Laer wat ʼn kruk-as dra se ISO-teikenvlak is bepaal op 22/18/13. As ons dit dan sou ontleed aan die hand van die ISO-teikenvlak sal dit die volgende vir ons uitwys: In ʼn oliemonster van 1 ml moet die kontaminasie nie meer wees as 20,000 40,000 dele per miljoen(d.p.m.), wat groter is as 4 mikron ( > 4μm) en sy ISO-nommer is dus 22. Dit moet ook nie meer as 1,300-2,500 dele per miljoen (d.p.m.) wees wat groter is as 6 mikron (>6μm) nie en sy ISO-nommer is 18. Dit moet ook nie meer as dele per miljoen(d.p.m.) wees, wat groter is as 14 mikron (>14μm) nie-en sy ISO nommer is 13. Nou word die ISO-nommers bymekaar gesit met ʼn skuinsstreep tussen-in en kry ons 22/18/13. Dit is nou die ISO-kode vir olie se suiwerheid vir die gebruik by laers in enjins. 15

16 Uit die tabel lees ons dit as volg: Ons kan nou ʼn baie fyn analise van die tipes olies as smeermiddels laat doen en so bepaal hoe skoon (of vuil) die olie is. Die oom met sy Chev-kar het egter nie die kennis of die fasiliteit gehad om sy motor se olie te laat analiseer nie. Ons gewone gebruikers het dit ook nie en ons gaan maar op ʼn gevoel af waar kilometers afgelê, ure gewerk of kondisies waaronder gewerk, ons lei wanneer ons olie vervang. Ter volledigheid van die artikel wil ons graag meer detail gee oor suiwerheid en die analise van olie deur laboratoriums. Daar is nou verwys na kontaminasie in die vorm van dele per miljoen(d.p.m.). Wat is die dele? Dit is kontaminasie in ʼn olie deur elemente wat ongewens is in olie. Die volgende elemente word as ongewens beskou: Yster (Fe), Chroom (Cr), Aluminium (Al), Lood (Pb), Koper (Cu), Tin (Sn), Nikkel (Ni), Silwer (Ag), Silikoon (Si), Boron (B), Natrium (Na), Magnesium (Mg), Kalsium (Ca), Fosfor (P), Sink (Zn), Molibidium (Mo), Barium (Ba). Titanium (Ti) en Vanadium (V). Ook water (H₂O) en oksidasie-indekse in ʼn olie word as kontaminasie beskou. Hoekom al hierdie elemente as skadelik beskou word, is baie interessant. Nie net is die slytasie a.g.v. die elemente se teenwoordigheid ʼn faktor nie, maar ook die feit dat chemiese verbindings en reaksies met die olie plaasvind. Dit beïnvloed en verlaag die olie se smeervermoë. Ook die feit dat ʼn element soos bv. Koper (Cu) se hoë mikrontelling in olie, kan aandui dat ʼn verkoeler besig is om in te gee. Of Chroom (Cr) en Nikkel (Ni) se hoë μm-telling dat ʼn laer of twee uitgewerk is. Silikoon (Si) en Natrium (Na) se hoë μm-telling kan wys op hoë vlakke 16

17 van eksterne kontaminasie, soos in myne. Hoë water (H₂O)- vlakke wys ondermeer op ʼn watermantel of waterpomp wat lek binne die enjin se werking. In ʼn laboratorium word ʼn olie toetsmonster deur ʼn elektroniese spektrometer geanaliseer en word daar ʼn rekenaar-analise uitgedruk, wat die betrokke oliemonster se status bekendstel. Deur gereeld oliemonsters te neem van groot masjiene en enjins, kan vroegtydig gesien word waar probleem mag ontstaan. Dit help met die onderhoud en versorging van masjiene wat miljoene rande werd is en se werking en verrigting baie belangrik is. Ter afsluiting. Sou die oom met sy Chev-kar die luukse gehad het om ʼn olie-analise deur ʼn laboratorium met ʼn spektrometervermoë te kry, sou hy die volgende analise gekry het ʼn hoë μmpartikeltelling van ondermeer Silika, Yster, Lood, Koper, Silwer, Natrium, Sink en ook water en suurvlakke. Dit alles a.g.v. besoedeling van interne en eksterne elemente waarbinne die Chev-kar se enjin moes werk. Miskien sou ʼn mens ʼn paar van die osse se hare en sweet ook kon waarneem in die oliemonster! Ons kon dus sien dat gereelde olie-vervanging ʼn enjin se lewe kan verleng en vergemaklik. Daarmee saam die vervanging van lug- en oliefilters, waaroor ons ʼn volgende keer kan gesels. Bibliografie: 1. Anon Hydac Overview. 2. Anon Decoding the ISO Cleanliness Code. polarislab.com (afgetrek op 11 Februarie 2012) 3. Oil Watch Olieanalise voorbeeld. 4. Lesings soos opgestel deur L.J. Bester vir opleidingsdoeleindes

18 Op n ligte noot. 18