Kelas : Nama : ab 2 Sel sebagai unit sas hidupan Peta konsep SMK TT ENG, 34800 TRONG, PERK nukleus Membran sel sitoplasma Sel haiwan Membrane sel sitoplasma nukleus Sel haiwan (sel pipi manusia) inding sel vakuol Membran sel sitoplasma Sel tumbuhan Sel saraf nukleus protoplasma Sel otot Perut (organ) Organisma unisel organisma multisel Satu sel klamidomonas paramesium ameba spirogira Mukor (pada roti yang berkulat)& basi euglena pleurokokus 1 HIR
2.1 Sel hidupan Sel haiwan dan sel tumbuhan 1. Semua benda hidup terdiri daripada sel. Sel merupakan unit asas bagi semua benda hidup. 2. Sel ialah unit yang befungsi melakukan proses hidup untuk hidupan. 3. Pada amnya, setiap sel terdiri daripada protoplasma sel (sitoplasma dan nukleus) dan membrane sel. 4. Terdapat dua jenis sel iaitu sel tumbuhan dan sel haiwan. 5. ontoh sel pipi manusia (sel haiwan) dan sel daun sisik bawang (sel tumbuhan). 6. Struktur sel haiawan dan sel tumbuhan serta fungsi bahagian bahagian sel ditunjukkan di bawah ini. 7. atatan penting : - inding sel tumbuhan dibina daripada selulosa - Kloroplas membina klorofil - Vakuol boleh dijumpai pada sesetengah haiwan peringkat rendah seperti ameba dan paramecium. 8. Perbandingan sel haiwan dan sel tumbuhan Sel haiwan persamaan Sel tumbuhan da protoplasma (iaitu sitoplasma dan nukleus) nukleus Membrane sel inding sel vakuol Membrane sel sitoplasma nukleus sitoplasma perbezaan Struktur Tidak tetap entuk Tetap Tiada inding sel da Tiada kecuali haiwan peringkat rendah seperti ameba Vakuol da Tiada Kloroplas da Glikogen Simpanan makanan kanji Sel tumbuhan (daripada sel epidermis bawang) 2
Protoplasma sel adalah sebahagian sel yang terdiri daripada nukleus dan sitoplasma. * sel tumbuhan mempunyai bentuk yang tetap kerana ia mempunyai dinding sel yang boleh mengekalkan bentuknya. Struktur inding sel Membran sel Vakuol sitoplasma Kloroplas Nukleus Fungsi sel Melindungi dan memberi bentuk kepada sel Mengekalkan bentuk sel Mengawal keluar dan masuk semua kandungan bahan/ melindungi sel Mengandungi sap sel yang berisi glukosa dan garam mineral yang terlarut Tempat berlakunya proses proses kimia Mengandungi pigmen klorofil yang menyerap cahaya matahari untuk membuat makanan sendiri melalui proses fotosintesis Mengawal aktiviti sel Membran sel sitoplasma nukleus Protoplasma sel adalah sebahagian sel yang terdiri daripada nukleus dan sitoplasma. Sel haiwan (contohnya: sel pipi manusia) 1. Sel haiwan / sel pipi tidak mempunyai dinding sel seperti yang terdapat pada sel epidermis bawang 2. Nukleus pada sel haiwan mengawal aktiviti sel 3. Sitoplasma merupakan tempat berlakunya proses proses kimia 4. Membran sel merupakan mengawal keluar dan masuk semua kandungan bahan sel serta melindungi sel daripada kecederaan. 5. Sel haiwan tidak mempunyai bentuk yang tetap kerana ia hanya ada membran sel sahaja dan tidak mempunyai dinding sel. Hanya sel tumbuhan sahaja mempunyai dinding sel (kerana dinding sel boleh mengekalkan bentuknya). Kesamaan di antara sel tumbuhan dan sel haiwan 1. Sel haiwan dan sel tumbuhan mempunyai nukleus, dan membran sel 2. Sel haiwan dan sel tumbuhan juga mempunyai sitoplasma 3
Latihan 2.1 1. pakah unit asas bagi semua benda hidup? 2. pakah yang membentuk protoplasma sel? 3. pakah yang terdapat di dalam sel tumbuhan tetapi tidak terdapat di dalam sel haiwan? 4. Nyatakan bahan yang membina dinding sel tumbuhan. 5. Sel yang mempunyai dinding sel sahaja merupakan sel. 6. Sel yang mempunyai kloroplas merupakan sel. 7. Sel yang mempunyai membran sel dan tidak mempunyai bentuk yang tetap ialah sel. 8. Nyatakan fungsi nukleus. 9. Nyatakan fungsi membrane sel.. 10. pakah fungsi dinding sel? 11. dakah sel haiwan mempunyai dinding sel? 12. pakah protoplasma sel? 13. pakah struktur pada sel yang mempunyai klorofil yang dapat memerangkap cahaya untuk menjalankan proses fotosintesis? 14. Terangkan mengapa sel tumbuhan dapat menjalankan proses fotosintesis? 15. olehkan sel haiwan menjalankan proses fotosintesis? Jelaskan jawapan anda? 16. Labelkan struktur sel X di bawah? Sel X (a) pakah sel X? (b) olehkan sel X menjalankan proses fotosintesis. Jelaskan jawapan anda. 4
2.2 ORGNISM UNISEL N MULTISEL ORGNISM UNISEL 1. Organisma unisel adalah benda hidup yang terdiri daripada satu sel sahaja. 2. Organisma unisel mempunyai saiz badan yang sangat kecil. Ia merupakan mikroorganisma yang tidak dapat dilihat dengan mata kasar dan hanya dapat dilihat melalui mikroskop. 3. Organisma unisel biasanya hidup di dalam air atau tempat yang lembap. 4. Organisma unisel menjalankan semua proses hidup seperti bergerak, memakan, membiak, bernafas dan berkumuh. 5. ontoh Organisma unisel ialah ameba, klamidomonas, yis, paramecium, pleurokokus, and euglena. Ia dikenali sebagai mikroorganisma unisel kerana saiznya yang terlalu seni dan hanya boleh dilihat dengan mikroskop (tetapi tidak dapat dilihat dengan mata kasar). 6. ontoh habitatnya tempat yang basah (wet places) ialah laut (), kolam (ponds), dan longkang (drain). ORGNISM MULTISEL 1. Organisma multisel adalah benda hidup yang terdiri daripada banyak sel. 2. Seperti organism unisel, organism multisel juga melakukan semua proses hidup. Organisma multisel terdiri daripada pelbagai jenis sel. Setiap sel mempunyai struktur yang berbeza beza dan menjalankan fungsi badan yang tertentu, 3. ontoh organisma multisel ialah spirogira, mukor dan hydra. 4. Spirogira, mempunyai banyak sel yang berbentuk filament yang panjang, dan mukor juga mempunyai sporangium yang menyimpan spora, manakala hydra terdiri daripada dua lapisan yang berbeza beza. Latihan 2.2 1. pakah itu (a) Organisma unisel? (b) Organisma multisel? 2. erikan dua contoh bagi (a) Organisma unisel (b) Organism multisel 5
ontoh - contoh organisma unisel dan multisel organisma unisel multisel sporangium Satu sel Hifa/ hypha Euglena spirogyra mukor hidra 6 Sel sel Membiak secara pertunasan
Latihan 2.2 erdasarkan rajah di bawah, namakan organisma berikut Latihan 2.2 1. Kelaskan organisma berikut kepada organisma unisel dan organisma multisel. (a) Euglena (b) akteria (c) Grass/ rumput (d) Man/ manusia (e) meba (f) acing tanah (g) Hidra (h) Mukor (i) Moss 2.. Euglena meba Yis Paramecium klamidomonas acteria (a) Yang manakah merupakan organisma unisel? (b) Organisma manakah hidup dalam air? (c) Organisma berikut boleh bertukar bentuknnya? 7
(d) Organisma yang manakah bentuknya menyerupai slipper? (e) Organisma yang manakah membiak melalui tunas buds? 2.3 ORGNISM SEL MNUSI 1. adan manusia mempunyai organisasi sel seperti berikut : Sel tisu organ sistem manusia 2. Organisasi sel seperti ini membolehkan organism multisel seperti menjalankan pelbagai proses hidup seperti bergerak, bernafas dan membiak. 3. adan manusia terdiri daripada pelbagai sel yang menjalankan fungsi tertentu dalam badan. Pelbagai sel dan fungsinya dalam badan manusia. 4. Organisasi sel pada manusia ditunjukkan secara ringkas seperti di bawah. sel Setiap jenis sel menjalankan fungsi yang khusus ontoh sel tisu Sekumpulan sel yang sama jenis berkumpul untuk membentuk tisu Jenis sel yang berlainan mempunyai struktur yang berlainan Sel sel dalam suatu tisu menjalankan fungsi yang sama ontoh : tisu otot terdiri daripada sel sel otot, tisu saraf terdiri daripada sel sel saraf Organ ua atau lebih jenis tisu yang bekerjasama untuk menjalankan fungsi tertentu membentuk organ ontoh organ Otak Peparu Telinga Jantung Setiap jenis tisu dalam sesuatu orgam membantu organ itu menjalankan fungsinya 8 ontoh tisu
ontoh : setiap jenis tisu dalam organ membantu jantung mengepam darah ke seluruh badan Sistem eberapa jenis organ yang bekerjasama untik menjalankan fungsi tertentu dalam sesuatu proses kehidupan membentuk sistem Sistem otot Sistem rangka Sistem pencernaan Fungsi : pengecutan dan pengenduran otot Menggerakkan badan Fungsi : Menyokong dan melindungi organ dalaman badan Fungsi : Menguraikan makanan kepada bentuk yang ringkas supaya mudah diserap oleh badan Sistem saraf Sistem peredaran darah Sistem saraf Fungsi : Membawa masuk oksigen dan menyingkirkan karbon dioksida serta wap air dari badan Fungsi : Mengangkut bahan makanan, oksigen, karbon dioksida, dan hasil perkumuhan ke dalam badan Fungsi : ergerak balas terhadap rangsangan di persekitaran dan menghantar utusan dari satu bahagian badan ke bahagian badan yang lain. Sistem perkumuhan Sistem pembiakan Fungsi : Menyingkirkan bahan buangan dari badan Fungsi : Menghasilkan sel sel pembiakan untuk meneruskan zuriat (keturunan) Organism Terdiri daripada banyak sistem Semua sistem bekerjasama dan berfungsi dengan baik untuk membentuk organisma 5. Ringkasan perkaitan antara sel, tisu, organ dan sistem pada manusia ditunjukkan di bawah. Latihan tambahan 1. 2. 3. 4. Susunkan organisasi sel dalam urutan yang betul pada manusia. erikan dua organ yang terdapat di dalam sistem perkumuhan manusia. pakah yang dibentuk oleh sekumpulan tisu yang bekerjasama untuk menjalankan fungsi tertentu? Nyatakan fungsi yang dijalankan oleh sel saraf dan sel darah merah. 9
Jenis - jenis sel manusia [Various types of human cells] Sperma (sel pembiakan lelaki) ovum (sel pembiakan perempuan) Sel pembiakan (reproductive cells) Sel tulang (bone cells) Sel saraf (nerve cells) Sel darah putioh (melawan jangkitan penyakit/ bertindak sebagai pertahanan badan fight infection) Sel otot (muscle cells) Sel darah merah (berbentuk dwicembung biconcave shaped) Sel darah merah bertujuan mengangkut oksigen ke badan Sel kardiak (cardiac cells) 10
Organisasi dalam badan manusia (organisation in the human body) Sel epitelium Tisu epitelium Hati/ liver (organ) perut (organ) Usus kecil (organ) Usus besar (organ) Tisu otot licin dan tisu epithelium yang membentuk dinding usus (organ) Sel otot licin Sel (cell) rektum (organ) tisu otot licin tisu (tissue) organ Sistem system Nota penting!!! 1. Sel merupakan unit asas benda hidup. ontohnya, dalam kes di atas, terdapat dua jenis sel iaitu sel epithelium dan sel otot licin. 2. Tisu merupakan Sekumpulan sel yang sama jenis yang menjalankan fungsi yang sama. Untuk membentuk usus (intestine), terdapat dua jenis tisu yang membentuknya, iaitu tisu epithelium dan tisu otot licin. 3. Organ terdiri daripada dua atau lebih jenis tisu yang bekerjasama. ontoh organ yang ditunjukkan usus kecil & usus besar yang terbentuk daripada tisu epithelium dan tisu otot licin. 4. Sistem merupakan dua atau lebih organ yang bekerjasama untuk menjalankan fungsi tertentu. Sistem yang ditunjukkan di atas ialah sistem pencernaan manusia (human digestion system). 5. Organisma pula terdiri daripada semua sistem yang bekerjasama dan berfungsi bersama sama. aripada rajah di atas, jawab soalan yang berikut : 1. Namakan dua sel yang membentuk tisu epithelium dan tisu otot licin. 2. Sel yang sama jenis membentuk tisu. Namakan dua jenis tisu yang terbentuk. 3. Usus berfungsi bersama sama dengan organ yang lain untuk membentuk sistem. 11
Namakan organ lain yang terlibat. Exercise [organ] 1. Namakan organ organ yang utama dalam badan manusia. 2. erikut menunjukkan sistem pencernaan manusia. Labelkan organ organ utama yang terlibat. 12
ORGNISSI SEL Rajah di bawah menunjukkan organisasi sel (cell organisation). organism organisma sistem system sel ell Tisu tissue organ Kompleks (rumit) omplex kompleks (rum) Ringkas simple Pelbagai sistem dalam badan manusia (various systems of the human body) Sistem saraf manusia Sistem limpa manusia 13 Sistem peredaran darah
Human nervous system -organ yang terlibat : Otak, saraf tunjang, gentian saraf Sistem rangka manusia The skeletal system -organ terlibat : tulang, rawan, sendi Sistem pernafasan manusia The respiratory system -, organ yang terlibat : Hidung, trakea, peparu The lymphatic system The blood circulation system - organ yang terlibat : Salur darah, jantung Sistem otot manusia The muscular system Sistem perkumuhan manusia The excretory system -, organ yang terlibat Kulit, peparu, pundi kencing, ginjal *** kulit merupakan organ yang paling besar dalam badan Sistem pembiakan lelaki Male reproductive system Sistem endokrin manuia The endocrine system Sistem pencernaan manuia The digstive system -, organ yang terlibat : Mulut, perut, usus besar, usus kecil Sistem pembiakan perempuan 14
Female reproductive system - organ yang terlibat : uah zakar, testis - organ yang terlibat : Ovary, uterus Subtopik 2.4 Manusia merupakan organisma yang kompleks 1. Manusia dikatakan kompleks kerana manusia boleh melakukan pelbagai aktiviti yang tidak boleh dilakukan oleh organisma lain. 2. Tambahan pula, manusia lebih bijak daripada organisma lain seperti haiwan kerana manusia mampu berfikir (think) dan menaakul (reasoning). 3. Setiap sel mempunyai fungsi yang khusus dan spesifik 4. Manusia ialah organisma multisel yang kompleks kerana ia mempunyai 200 jenis sel yang diorganisasikan kepada tisu, organ, dan sistem. 5. Pengkhususan sel dan organisasi sel ini membolehkan fungsi fungsi tubuh dijalankan secara berasingan. Hal ini membolehkan badan secara keseluruhannya berfungsi dengan lebih cekap dan berkesan (efisien). 6. Fungsi sistem di dalam badan manusia adalah saling berkaitan (inter-connected). Misalnua, oksigen dari atmosfera disedut masuk ke dalam peparu (paru - paru) melalui sistem respirasi. Kemudian, oksigen dari peparu diangkut ke tisu badan melalui sistem peredaran darah. 7. adan manusia terdiri daripada 10 trillion sel. 8. Seorang bayi mempunyai 300 tulang sementara seorang dewasa hanya mempunyai 206 tulang. 9. Otak manusia mempunyai kira kira 100 billion sel/ 10. arah manusia mengalir sepanjang 96 540 km sehari di dalam badan anda. 11. Wanita mengerdipkan matanya dua kali ganda lebih daripada lelaki. 12. erat otak manusia kira kira 1300 g. Ringkasan ab 2 1. Semua benda hidup terdiri daripada sel yang merupakan unit asas hidupan. 2. Secara am, struktur ringkas sel haiwan dan sel tumbuhan terdiri daripada membran sel, sitoplasma, dan nucleus. 3. Sel haiwan mempunyai membran sel, sitoplasma dan nukleus. 4. Sel tumbuhan mempunyai dinding sel, membran sel, sitoplasma, kloroplas, vakuol dan nukleus. 5. Protoplasma terdiri daripada sitoplasma dan nucleus. 6. Setiap struktur sel mempunyai fungsi tertentu. ontohnya, nucleus mengawal segala aktiviti dalams sel, iaitu nukleus merupakan pusat kawalan bagi semua aktiviti sel. 7. Membran sel mengawal kemasukan dan pengeluaran bahan dari sel. 8. Sel tmbuhan mempunyai dinding sel, kloroplas, dan vakuol, manakala sel haiwan tidak (kecuali haiwan peringkat rendah) seperti ameba dan paramecium yang mempunyai vakuol. 9. inding sel melindungi dan member bentuk tetap kepada sel tumbuhan 10. Kloroplas di dalam sel tumbuhan mengandungi klororofil yang berfungsi untuk menyerap cahaya semasa proses pembuatan makanan (fotosintesis) 11. Organisma unisel merupakan benda hidup yang terdiri daripada satu sel sahaja. ontoh organism unisel ialah ameba, paramesium dan yis. 12. Organisma multisel merupakan benda hidu[ yang terdiri daripada banyak sel. ontoh organism multisel ialah haiwan (fauna), tumbuhan (flora), spirogyra, dan hidra. 13. Mikroorganisma ialah organisma seni yang hanya dapat diperhatikan di bawah mikroskop. 14. Setiap sel melaksanakan fungsi khusus. ontohnya, sel darah merah mengangkut oksigen ke seluruh badan. 15. Manusia juga dibina daripada pelbagai sel. Organisasi sel badan kita adalah seperti yang berikut: Sel tisu organ sistem manusia 16. Sekumpulan sel yang sama jenis menjalankan fungsi yang sama membentuk tisu. 15
17. 18. 19. 20. (Tisu ialah sekumpulan sel yang mempunyai struktur yang sama dan melaksanakan fungsi yang sama). ua atau lebih jenis tisu yang bekerjasama untukk menjalankan fungsi tertentu membentuk organ. (Organ terdiri daripada beberapa jenis tisu yang menjalankan fungsi khusus yang sama) eberapa jenis organ menjalankan fungsi yang sama membentuk sistem. (Sistem terdiri daripada beberapa organ yang bekerjasama untuk menjalankan suatu proses hidup). Semua sistem bekerjasama untuk membentuk organism. Manusia lebih bijak daripada haiwan kerana manusia mampu berfikir. Nama : Tarikh : \ Latihan tambahan ab 2 1. iagram below shows the various organisms observed under the light microscope Rajah di bawah menunjukkan pelbahgai jenis organism yang diperhatikan di bawah cahaya mikroskop. [chlamydomonas] Klamidomonas Paramecium paramesium moeba ameba One cell cells spirogyra Organism X Organisma X bud 16 Hydra hidra
Euglena Organism Y Organisma Y (a) Name the organism X and organism Y. Namakan organisma X dan organisma Y. Organism X : [mucor/ mukor] Organisma X : Organism Y : [yeast/ yis] Organisma Y : [2] (b) Which organism is shaped like a slipper? Organisma manakah menyerupai slipper? [paramecium/ paramesium] [1] (c) Which organism can change its shape? Organisma manakah dapat mengubah bentuknya? [amoeba / ameba] [1] (d) Which organism is a green unicellular organism? Organisma manakah yang manakah merupakan organisma unisel? [spirogyra/ euglena] [1] (e) Which organism live in water? Organisma manakah yang dapat hidup dalam air? [euglena/ paramecium/ chlamydomonas/hydra/ chlamydomonas] [1] (f) Which organism reproduces from buds? Organisma yang manakah membiak secara pertunasan? [yeast/ yis] [1] (g) Which organism can be found in the bread which is filled with mould? Organisma yang manakah boleh dijumpai pada roti yang ditumbuhi dengan kulat? [mucor/ mukor] 2. iagram below shows the various types of human cells? Rajah di bawah menunjukkan pelbagai jenis sel manusia? 17 [1]
Nerve cells/ sel saraf Epithelial cells/ sel epithelial ell X/ sel X Red blood cells ell Y / sel Y White blood cells sel darah putih Sel darah putih (a) What is meant by cell? pakah yan dimaksudkan dengan sel? [sel is the basic unit of living things// unit asas benda hidup] [1] (b) Name the cell X and cell Y. Namakan sel X dan sel Y. cell X : sel X : [reproductive cells] cell Y : sel Y : [muscle cells] [2] (c) Which cells have the capabilities to send information to other cells? Sel yang manakah mempunyai keupayaan untuk menghantar maklumat kepada sel yang lain? [nerve cells] [1] (d) Which cells that are biconcave in shaped and they can carry oxygen? Sel yang manakah mempunyai bentuk dwicembung dan berupaya membawa oksigen? [red blood cells] (e) Which cells that mostly found in the human skin? [1] Sel yang manakah biasanya dijumpai di kulit manusia? [epithelial cells] (f) Which cells that can be found in the human immune system involved in 18 [1]
defending the body against the infectious disease? Sel yang manakah dijumpai dalam sistem pertahanan badan manusia yang terlibat dalam pertahanan badan untuk melawan penyakit berjangkit [white blood cells] [1] (g) Namakan satu radas sains yang boleh digunakan untuk memerhatikan mikroorganisma yang halus? Name the science apparatus which used to observe the minute microorganism? Struktur mikroskop 19 [Pendekatan kontekstual]
Kanta mata Eye lens/ piece Pelaras kasar oarse focus control Pelaras halus fine focus control Kanta objek Objective lens slaid slide Pentas stage klip clip diaphgragm diafragma cermin mirror tapak base Latihan tambahan ab 2 20
1. Labelkan rajah sel haiwan dan sel tumbuhan inding sel Kloroplas Nucleus Sitoplasma Vakuol Membrane sel (a) (b) (c) Sel haiwan (d) (e) (f) (g) (h) Sel tumbuhan (i) 2. Namakan organism unisel dan organism multisel yang diperhatikan di bawah mikroskop. 21
(a) apatkan anda melihat sebarang benda yang bergerak dalam air kolam dengan mata kasar? (b) pakah nama yang diberikan kepada organisma seni yang tidak dapat dilihat dengan mata (c) (d) (e) (f) kasar? Mengapakah mikroskop diperlukan untuk memerhatikan mikroorganisma? pakah itu organisma unisel? pakah itu organsma multisel? Mengapakah organisma multisel mempunyai struktur sel yang berbeza antara satu sama lain? (g) Namakan satu mikroorganisma yang tidak dapat dilihat dengan menggunakan mikroskop cahaya biasa? 3. (a) (b) (c) (d) (e) (f) Nyatakan sama ada mikroorganisma ia dikelaskan kepada sel tumbuhan atau sel tumbuhan. Mukor Paramecium Spirogyra meba Klamidomonas euglena 4. Nyatakan sama ada organisma berikut merupakan organisma unisel atau organisma multisel. (a) moeba (b) paramesium 5. Terangkan kenapa spirogyra dikelaskans sebagai tumbuhan multisel? [spirogyra terdiri daripada banyak sel dan mengandungi kloroplas] 6. Labelkan struktur struktur sel haiwan dan sel tumbuhan di bawah dan nytakan fungsinya. 7. Organisma hanya mempunyai satu sel. 8. Organisma mempunyai banyak sel. 22
9. Rajah di atas menunjukkan beberapa jenis organisma. Perhatikan organisma organisma tersebut. meba mukor paramesium hidra Spirogira klamidomonas (a) Nyatakan satu ciri bagi organisma organisma tersebut. (i) ameba : (ii) mukor : (iii) paramecium : (iv) klamidomonas : (v) hydra : (vi) spirogyra : (b) Kelaskan organisma organisma di atas kepada dua kumpulan berdasarkan cirri ciri sepunya. Namakan organisma bagi setiap kumpulan itu. meba, mukor, paramesium, klamidomonas, hidra, spirogira iri sepunya ommon characteristics Kumpulan 1 Nama organisma Name of the organisme 23 Kumpulan 2
10. Namakan sel/tisu berikut. (a) (b) (c) (d) (e) (f) 11. Tisu X Rajah di atas menunjukkan tisu X, namakan tisu X berkenaan. 12. Nyatakan struktur yang berikut sebagai sel, tisu, organ, atau sistem (a)sperma : (b) kulit : (e) perkumuhan : (d) pencernaan : (e) gegendang telinga : (f) peparu : (g)mata : (h) ovum : (i) otak : 24
13. Rajah menunjukkan organisma P, Q, R dan S. Namakan organisma berkenaan. P: Q : R : S: erdasarkan kepada pemerhatian pada rajah di atas, jawab soalan soalan berikut : (a) Nyatakan satu ciri bagi setiap organisma P, Q, R dan S. P : Q : R: S : (b) Kelaskan organisma P, Q, R dan S kepada dua kumpulan berdasarkan ciri sepunya. Namakan organisma organisma dalam setiap kumpulan. meba, mukor, paramesium, klamidomonas, hidra, spirogira iri sepunya ommon characteristics Kumpulan 1 Kumpulan 2 Nama organisma Name of the organisme 14. Namakan organ berikut yang dijumpai dalam sel manusia. (a), 25 (b)
15. Nyatakan fungsi fungsi sel berikut. Sel Sel darah putih Fungsi Membawa maklumat dalam badan arries information Membenarkan pergerakan llow movement Melitupi permukaan badan over the body s surface Membunuh kuman estroys bacteria Sel epithelium Sel saraf Sel otot 16. Nyatakan organs yang membentuk sistem peredaran darah? Name the organs that form the blood circulatory system? 17. pakah fungsi sistem peredaran darah? What is the function of our blood circulatory system? 18. Sel Sel (a) Namakan sel : (b) Namakan sel : (c) Namakan tiga kesamaan antara sel dan sel? (i) (ii) (iii) (d) Namakan satu perbezaan utaman di antara sel dan sel? 19. Kumpulan manakah terdiri daripada organisma unisel? Rumput, ameba, paramesium meba, euglena, paramesium Fern, ameba dan spirogira Grasshopper, euglena dan ameba 20. Struktur yang manakah tidak boleh dijumpai di sel pipi manusia. inding sel Sitoplasma Nukleus Membran sel 21. Sel X organ sistem organisma erdasarkan carta aliran di atas yang menunjukkan organisasi sel dalam manusia. Yang manakah antara berikut adalah X? 26
Otot/ muscle Jantung/ heart Pankreas/ pancreas Membran sel ell membrane 22. Struktur yang manakah membezakan antara sel tumbuhan dan sel haiwan? Nukleus yang besar inding sel large nucleus cell wall Membran sel yang nipis Sitoplasma yang berbentuk jelly thin cell membrane Jelly like cytoplasma 23. Organisma Nama organisma 24. Nyatakan organ penting yang boleh dijumpai dalam sistem pernafasan? 27
(a) (b) 25. Sistem Sistem sistem (a) Namakan sistem di atas. (i) sistem : (ii) sistem : (iii) sistem : (b) Nyatakan fungsi bagi sistem di atas? (i) sistem : (ii) sistem : (iii) sistem : Latihan objektif ab 2[LONGMN ms 31] 1. nukleus Rajah menunjukkan struktur umum bagi suatu sel. ntara organism organism berikut, yang manakah mempunyai struktur sel itu? Virus meba Yis Klamidomonas Soalan 2 dan 3 berdasarkan rajah di bawah 2. P S Q T R Rajah 2 menunjukkan struktur sel akar bagi pokok keembung. ntara bahagian bahagian berlabel P, Q, R, S dan T, yang manakah dijumpai dalam sel pipi manusia? Q and R P, Q and R R and T Q, R and S 28
3. ntara bahagian bahagian berlabel P, Q, R, S dan T, yang manakah mengekalkan bentuk sel akar itu? P P, Q, S and T P and Q P, Q, R, S and T 4. Rajah 3 menunjukkan suatu bahagian organism yang diperhatikan di bawah mikroskop cahaya. ntara berikut, yang manakah mungkin orngaisma itu? Yis meba Euglena Hydra 5. Peparu Hati kulit ntara sistem berikut, yang manakah dibentuk oleh organ organ di atas? Sistem pencernaan Sistem saraf Sistem perkumuhan Sistem peredaran darah 6. Rajah 4 menunjukkan suatu jasad dalam organisasi sel manusia. ntara berikut, yang manakah digolongkan ke dalam kumpulan yang sama seperti jasad itu? Hati Testis Tisu otot Sperma 7. ntara berikut yang manakah menunjukkan urutan yang betul bagi organisasi sel dalam badan manusia? Tisu sistem sel organ Organ sel tisu sistem Sel tisu organ sistem Sel organ tisu sistem 8. Sistem W X Y Z Organ Hati, pankreas Kulit, peparu Vena, jantung Uterus, ovary Jadual 1 menunjukkan organ organ bagi sistem W, X, Y dan Z. ntara berikut, yang manakah sistem W, X, Y dan Z? 29
W Pencernaan Perkumuhan Pencernaan Peredaran darah X Peredaran darah Pencernaan Perkumuhan Saraf Y Pembiakan saraf Peredaran darah Pencernaan Z perkumuhan pembiakan pembiakan perkumuhan Sel X Y sistem 9. Rajah 5 menunjukkan suatu organisasi sel pada manusia. ntara berikut, yang manakah tergolong ke dalam kumpulan X dan Y? X Y Ginjal Sperma Perut Sel darah putih Tisu epithelium Peparu Platlet Sel saraf 10.. erbentuk tetap erdinding tetap ervakuol besar ntara berikut, yang makanah merupakah ciri lain bagi jenis sel yang mempunyai sifat sifat di atas? Tidak mempunyai membrane sel Membuat makanan sendiri Mempunyai lebih daripada satu nucleus Tidak bergerak balas terhadap cahaya 11. Organisma X Y iri-ciri erkloroplas dan berbentuk tetap Tiada dinding sel dan bervakuol Jadual 2 menunjukkan organism X dan Y dengan sebahagian daripada cirri-cirinya. ntara berikut, yang manakah mewakili organism X dan Y? X Y Euglena Yis meba Klamidomonas Spirogira meba Spirogira Euglena 12. P Q S R Rajah 6 menunjukkan struktur suatu sel tumbuhan. ntara bahagian bahagian yang berlabel P, Q, R, dan S, yang manakah merupakan protoplasma sel? P and S Q, R dan S Q dan R P, Q, R dan S 13. Sejenis sel boleh membuat makanan sendiri. ntara berikut, yang manakah ciri lain sel itu? Tidak mempunyai vakuol 30
Membentuk bentuk yang berubah ubah erbentuk tetap Tidak mempunyai membrane sel 14.. meba paramesium Organisma organsima di atas berbeza daripada fitoplankton kerana mempunyai vakuol Tidak berkloroplas erbentuk tetap Tidak mempunyai membran sel 15. K : membran sel L : vakuol M : sitoplasma N : dinding sel ntara bahagian bahagian sel K, L, M dan N di atas, yang manakah boleh dijumpai dalam sel kulit manusia? K dan M K dan N K, L dan M K, M dan N 16. alam organisasi sel, bahagian bahagian berlabel P, Q, R dan S, pada rajah di atas, saling berkerjasama membentuk P Q R S Sel Organ Tisu Sistem 17. X Y Penerangan Sekumpulan sel yang menjalankan fungsi yang sama ua atau lebih jenis tisu yang bersama sama menjalankan fungsi tertentu Jadual 3 menunjukkan organisasi sel X dan Y serta penerangannya. ntara berikut, yang manakah mewakili X dan Y berdasarkan penerangan yang dinyatakan? X Tisu Organ Sistem Tisu Y Sistem Sistem Organ Organ 31
18. ntara kumpulan organisma berikut, yang manakah kesemuanya terdiri daripada unisel? Hydra, pleurokokus, yis meba, euglena, paramecium Yis, kulapuk, klamidomonas Lalat, nyamuk, paramecium 19. Suatu bahagian sel terbina daripada selulosa. ntara berikut, yang manakah fungsi bahagian sel itu? Mengawal aktiviti sel Menetapkan bentuk sel Membuat makanan Mengawal kemasukan bahan ke dalam sel 20. meba berbeza daripada euglena kerana ameba oleh bergerak Mempunyai kloroplas Mempunyai bentuk tetap Tidak mempunyai dinding sel organism 21. ntara bahagian organisasi sel,, dan pada rajah di atas, yang manakah dibentuk oleh sekumpulan tisu menjalankan fungsi yang sama? 22. erikut menunjukkan organ yang dipadankan dengan sistemnya. Pasangan yang manakah dipadankan dengan betul? Organ Saraf Ginjal Otot Jantung Sistem Otak Pencernaan Rangka Pernafasan 23. X Y Rajah menunjukkan dua jenis sel dalam badan manusia. ntara berikut, yang manakah mewakili sel X dan Y? X Y Sel saraf Sel darah putih Sel darah putih Sel pembiakan Sel darah merah Sel pembiakan Sel saraf Sel darah putih 24. ntara berikut, yang manakah kesemuannya tergolong dalam sistem pencernaan. Jantung, hati, ginjal Hati, pankreas, esofagus Pankreas, hati, salur darah Ginjal, hati, perut 32
25. ntara organ berikut, yang manakah tergolong dalam sistem yang sama seperti organ pada rajah di atas? Saraf tunjang Hati Telinga jantung 26. Sejenis organism hanya dapat dilihat menerusi mikroskop. ntara berikut, yang manakah organism itu? Yis Paramesium Lumut Kulapuk 27. Sel hati manusia mempunyai pelbagai bentuk. ntara berikut, yang manakah TIK terdapat pada sel hati manusia yang menyebabkan ia mempunyai cirri seperti itu? Kloroplas Vakuol Kanji inding sel 28. Sejenis sel didapati tidak mempunyai bentuk yang tetap tetapi mempunyai vakuol. ntara berikut, yang manakah mungkin sel itu? Spirogyra Sel bawang Sel pipi meba 29. X Y Rajah menunjukkan dua jenis hidup. Sel X berbeza daripada sel Y kerana sel X Mempunyai bentuk yang berubah ubah Membuat makanannya sendiri Tidak mempunyai vakuol Tidak mempunyai dinding sel 30. Rajah menunjukkan struktur suautu sel. ntara berikut, yang manakah ENR tentang struktur X? Mengeluarkan tenaga cahaya kepada tenaga Mengawal semua aktiviti sel Menyerap oksigen untuk respirasi sel Menyingkirkan bahan kumuh dari sel Ringkasan arahan 33
I, II dan III I dan II II dan III I sahaja 31. Tumbuhan mempunyai bentuk sel yang tetap. Ini kerana sel tumbuhan mempunyai I inding sel II Membran sel III Vakuol 32. ntara pernyataan berikut, yang manakah benar tentang organism unisel? I Hanya dapat dilihat menerusi mikroskop II Menjalankan semua proses hidup III Tidak boleh membuat makanan sendiri 33. vakuol Rajah menunjukkan satu sel hidup. ntara berikut, yang manakah berlaku dalam sel itu? I Membuat makanan II ahan buangan meresap keluar dari sel III Oksigen meresap masuk ke dalam sel 34. Paramesium dan ameba dikelaskan sebagai sel haiwan kerana ia I Mempunyai vakuol II Tidak mempunyai kloroplas III Tidak mempunyai dinding sel 35. ntara berikut, yang manakah merupakan organism multisel? I Hidra II Spirogira III Klamidomonas 36. ntara berikut yang manakah merupakan asas yang membina benda hidup? I Sel II Tisu III Organ 37. Rajah menunujukkan dua jenis mikroorganisma yang hidup di dalam kolam. Mikroorganisma ini mempunyai I entuk yang tetap II Kloroplas III Vakuol 38. ntara organ berikut, yang manakah tergolong ke dalam kedua dua sistem pemcernaan dan sistem perkumuhan? I Hati II Pankreas III Ginjal 34
39. X tisu organ sistem Rajah menunjukkan organisasi sel pada suatu organisasi. ntara berikut, yang manakah tergolong dalam X? I Sperma II Platlet III Sel darah merah 40. Kumpulan X Y ontoh organism Spirogira, kulapuk, hidra Paramesium, ameba, plasmodium Jadual menunjukkan dua kumpulan organisasi, X dan Y serta contoh contohnya. ntara pernyataan berikut, yang manakah ENR? I II III Organism X merupakan kumpulan organisma multisel Kumpulan organism Y tidak mempunyai dinding sel Kumpulan organism Y tidak mempunyai membran sel 41. ntara yang berikutm yang manakah membina organ? 42. Rajah menunjukkan sejenis organisma yang hidup di dalam air kolam. ntara yang berikut, yang manakah tergolong dalam kumpulan yang sama seperti organisma itu? Spirogira Hidra Kulapuk Paramesium 43. P Kikis sebelah dalam pipi dengan pencungkil gigi 35
Q R Titiskan setitis larutan metilena biru di atas sel pipi Tutup dengan penutup kaca Yang manakah antara turutan berikut ETUL bagi langkah langkah yang perlu dilakukan semasa penyediaan slaid sel pipi? P, Q, R Q, R, P P, R, Q Q,R, P 44. ntara yang berikut, yang manakah merupakan organisma unisel? 45. Rajah menunjukkan pengelasan organisma. ntara yang berikut, yang manakah mewakili P dan Q? organisma P mukor Q spirogira P ervakuol Unisel Tidak berdinding sel Multisel Yis ameba Q Tidak bervakuol Multisel erdinding sel unisel Soalan 46 dan 4 adalah berdasarkan rajah di atas. Rajah menunjukkan struktur suatu sel tumbuhan. 46.. X ntara bahagian yang berlabel,, atau, yang manakah mengekalkan bentuk sel? 36
47. erdasarkan rajah di atas, pakah perubahan tenaga yang berlaku dalam struktur X. Tenaga kimia tenaga haba Tenaga kimia tenaga cahaya Tenaga cahaya tenaga haba Tenaga cahaya tenaga kimia 48. Rajah di bawah menunjukkan struktur sel hati manusia. P R Q ntara yang berikut, yang manakah boleh dijumpai pada paramesium. I P II Q III R I dan II I dan III II dan III I, II dan III 49. Rajah menunjukkan dua jenis mikroorganisma X dan Y. pakah persamaan yang ditunjukkan oleh kedua dua mikroorganisma X dan Y? X I II III Y Mempunyai dinding sel Merupakan organisma unisel Melakukan proses fotosintesis I dan II I dan III II dan III I, II dan III 50. pakah sistem yang dibentuk bersama oleh kedua dua organ di bawah. Peparu Hidung Saraf Respirasi Perkumuhan Peredaran darah 51. Rajah menunjukkan organisasi sel dalam suatu organisma. Sel X Y Z organisma pakah yang diwakili oleh X, Y dan Z? 37
X Tisu Organ Tisu sistem Y Sistem Tisu Organ Organ Z Organ Sistem Sistem tisu 52. ntara yang berikut, yang manakah ciri-ciri yang ditunjukkan oleh kedua dua ameba dan sel kulit manusia? Mempunyai dinding sel Mempunyai nukleus Tidak mempunyai vakuol Tidak boleh bergerak 53. ntara yang berikut, yang manakah mempunyai vakuol yang besar dan bentuk yang tidak tetap? I Sel pipi II meba III Paramesium I II I dan II II dan III meba lga 54. inding selulosa terdapat sel. Hidra Virus 55. Sel tumbuhan berbeza daripada sel haiwan kerana ia mempunyai. Klorofil Protoplasma entuk yang tidak tetap Nukleus 56. Rajah menunjukkan organisasi sel dalam badan manusia. Sel X organ sistem manusia ntara yang berikut, yang manakah tergolong dalam X? 57. agi organisma seperti ameba dan paramesium, semua aktiviti badan dijalankan oleh anyak sel Organ Tisu Sel 58. Rajah di bawah menunjukkan struktur suatu sel akar bagi pokok keembung. 38
Q R S P X pakah fungsi X? Mengawal aktiviti sel Mengawal masuk dan keluar bahan terlarut melarutnya Menjalankan fungsi fotosintesis Mengandungi sap sel yang teridiri daripada bahan terlarut yang menyimpan garam mineral dan air 59. Rajah di bawah menunjukkan struktur suatu sel akar bagi pokok keembung. Q R S P X ahagian manakah yang berlabel P, Q dan R yang dijumpai dalam ameba? I II III P Q R I dan II I dan III II dan III I, II dan III 60. meba berbeza daripada chlamydomonas disebabkan ameba Ia mempunyai dinding sel Ia mempunyai sel haiwan Ia adalah organisma unisel Tidak mempunyai membran sel 61. Jadual di bawah menunjukkan organisma X dan Y, and ciri-ciri strukturnya. Organisma Struktur X Mempunyai kloroplas Y Tidak mempunyai dinding sel ntara berikut, yang manakah mewakili organisma X dan Y? X meba Euglena Klamidomonas Yis Y Euglena meba Yis Paramesium 62. Kumpulan manakah terdiri daripada organisma unisel? Mukor, ameba, euglena meba, euglena, paramesium Klamidomonas, fern, yis Yis, fern, ameba 63. Rajah menunjukkan sel saraf. 39
ntara yang berikut diletakkan dalam kumpulan yang sama seperti sel di atas Hati Tisu epitelium Sel darah putih Sistem penghadaman 64. ntara berikut, yang manakah menunjukkan urutan yang betul bagi organisasi sel? Sel organ sistem tisu organisma Sel sistem tisu organ organisma Sel tisu organ sistem organisma Sel tisu sistem organ organisma 65. Rajah di bawah menunjukkan organisma sel. P Q R S ntara yang berikut dibentuk oleh P, Q, R dan S? Organisma Organ Tisu Sistem 66. Jadual menunjukkan maklumat dalam organisasi sel. Maklumat X ua atau lebih tisu yang dikumpulkan untuk menjalankan fungsi yang tertentu [organ] Y Sekumpulan sel yang sama berkumpul untuk menjalankan fungsi yang sama [tisu] Z eberapa jenis organ yang bekerjasama untuk menjalankan fungsi tertentu dalam proses hidup ntara berikut, yang manakah diwakili oleh X, Y dan Z? X Y Z organ Tisu Sistem Tisu Organ Sistem Organ Sistem Tisu Tisu Organ Sistem 67. Rajah di bawah menunjukkan hidra. 40
ntara pernyataan berikut, yang manakah TIK ENR tentang organisma di atas? Ia adalah organima multisel Ia adalah organisma yang kompleks Ia merupakan organisma unisel disebabkan oleh saiznya Ia merupakan haiwan 68. Rajah di bawah menunjukkan organisma yang diperiksa dibawah mikroksop? pakah organisma di atas? Paramesium Spirogira meba Yis 69. da sejenis sel yang tidak mempunyai vakuol atau dinding sel. ntara yang berikut, apakah jenis sel itu? Sel daripada spirogira Sel daripada pipi manusia Sel daripada akar tumbuhan Sel daripada pucuk tumbuhan 70. Sebahagian sel terdiri daripada selulosa. pakah fungsi selulosa dalam sel tumbuhan? Ia menghasilkan makanan sendiri Ia menentukan bentuk sel Ia mengawal aktiviti sel Ia mengawal masuk dan keluar bahan terlarut melaluinya 71. Rajah di bawah menunjukkan struktur suatu sel. X pakah fungsi struktur yang berlabel X? Ia menyerap cahaya semasa fotosintesis Ia mengawal aktiviti semua Ia menyerap oksigen semasa respirasi sel Ia menyingkirkan bahan buangan daripada sel 72. Rajah di bawah menunjukkan sel yang biasa dijumpai dalam manusia 41
pakah nama sel berkenaan? Sel darah putih Sel saraf Sel darah merah Sel pembiakan 73. Rajah di bawah menunjukkans sel yang biasa dijumpai dalam manusia. pakah nama sel berkenaan? Sel darah putih Sel saraf Sel darah merah Sel pembiakan 74. Rajah di bawah menunjukkan otak manusia ntara berikut, yang manakah organ yang tergolong dalam sistem yang sama? Mata Jantung Saraf tunjang Ginjal 75. ntara berikut, yang manakah merupakan organ yang boleh dijumpai dalam sistem peredaran darah manusia? Jantung, arteri, vena Jantung, hati dan paru paru rteri, vena dan hati Pankreas, hati dan arteri 76. Rajah di bawah menunjukkan organisasi sel. organima ntara,, dan, yang manakah terbentuk oleh sekumpulan tisu yang menjalankan fungsi yang sama? 77. Perut (stomach) merupakan organ yang dibentuk daripada yang bekerjasama. Pelbagai tisu yang berbeza Pelbagai sistem yang berbeza Tisu yang sama jenis Sel yang sama jenis 78. Rajah menunjukkan dua struktur yang berbeza, X dan Y, yang dijumpai dalam badan manusia. 42
X Y pakah organisasi sel yang diwakili X dan Y? X Sel Tisu Tisu Organ Y Organ Sistem Organ Tisu 79. Jadual di bawah menunjukkan ciri-ciri bagi satu sel. - entuk tetap Vakuol besar erdinding sel ntara berikut, yang manakah merupakan ciri lain bagi satu sel yang mempunyai sifat sifat di atas? Tidak mempunyai membran sel Tidak bergerak balas terhadap cahaya Membuat makanan sendiri Mempunyai lebih daripada satu nukleus 80. Organisma ini hidup di dalam kolam. ntara berikut, yang manakan ciri organisma itu? Tidak mempunyai kloroplas Mempunyai bentuk yang tidak tetap Mempunyai dinding sel Tidak mempunyai vakuol 81. Rajah di bawah menunjukkan suatu organisasi sel. Sel X Y sistem organisasi ntara berikut, yang manakah tergolong dalam kumpulan X dan Y? X Platlet Y Sel darah putih 43
Ginjal Perut Tisu epitelium Ovum Sperma peparu 82. Rajah menunjukkan pengelasan organisma. ntara yang berikut, yang manakah mewakili P dan Q? organisma P spirogira mukor Q P Multisel Unisel Tidak berdinding sel ervakuol Yis ameba Q Unisel Multisel erdinding sel Tidak bervakuol 83. Rajah menunjukkan struktur sel tumbuhan. [PMR 2000] ntara struktur berlabel,, dan, yang manakah tidak terdapat pada sel haiwan? 84. Rajah menunjukkan struktur satu sel. [PMR 2004]/ [PMR 2005] ntara struktur,, dan, yang manakah berfungsi menyerap cahaya untuk fotosintesis? 85. 44
Mukor ameba spirogira paramesium ntara yang berikut, yang manakah mikroorganisma multisel? Mukor dan spirogira Paramesium dan ameba Mukor dan paramesium meba dan spirogira 86. ntara struktur berikut, yang manakah terdapat pada Euglena tetapi tidak terdapat pada sel kulit manusia? I II III inding sel kloroplas vakuol I dan II I dan III II dan III I, II dan III Kertas 2 ahagian 1. (a) Rajah menunjukkan beberapa contoh organisasi sel dalam badan manusia. (i) ntara yang berikut, yang manakah sel? Tandakan ( ) dalam petak yang disediakan. (ii) ulatkan perkataan dalam petak di bawah untuk menunjukkan dua contoh lain bagi sel. Sperma Perut Otak ovum (b) Lukiskan garisan untuk memadankan setiap jenis sistem dengan fungsinya. jantung SISTEM arteri hidung trakea peparu vena 45. peparu ginjal kulit
Pundi kencing Menyingkirkan bahan perkumuhan dari badan FUNGSI Menyerap oksigen dan menyingkirkan karbon dioksida dari badan Mengangkut bahan bahan seperti makanan, oksigen, dan hasil perkumuhan di dalam badan 2. Rajah menunjukkan dua jenis sel hidupan. T R Q : Sel X : (a) (b) (c) (d) Sel Y : Namakan sel X dan Y dalam ruangan yang disediakan dalam rajah di atas. P melindungi sel Y. Label P dalam rajah di atas. Tandakan S bagi struktur X yang menjalankan fungsi yang sama seperti Q dalam sel Y. Lukiskan garisan untuk menunjukkan padanan yang betul antara struktur dan fungsi. Struktur Q Fungsi Mengawal aktiviti sel R Mengandungi klorofil T Mengekalkan bentuk sel 3. Rajah menunjukkan empat organisma yang hidup dalam kotak. (a) Perhatikan organisma pada rajah di atas. erdasarkan pemerhatian anda, nyatakan satu cirri bagi setiap organisma. (b) Kelaskan organisma pada rajah di atas kepada dua kumpulan dan berdasarkan ciri-ciri sepunya. Kumpulan 1 46
meba, klamidomonas, spirogyra, paramesium iri-ciri sepunya Kumpulan 1 Kumpulan 2 Nama organisma 4. Gambar di bawah menunjukkan mikroorganisma P, Q, R dan S. P Q R S (a) Kelaskan mikroorganisma P, Q, R dan S kepada dua kumpula. Namakan mikroorganisma yang tergolong dalam setiap kumpulan berkenaan. Kumpulan 1 : Mikroorganisma : Kumpulan 2 : Mikroorganisma : (b) Namakan satu contoh organisma unisel dan organisma multisel yang lain selain daripada P, Q, R dan S. Kumpulan 1 : Kumpulan 2 : (c) Kenapa P, Q, R dan S dikenali sebagai mikroorganisma? 47
5. Namakan sistem yang dibentuk oleh organ di bawah (a) (b) (c) 6. Rajah di bawah menunjukkan beberapa organisma. Labelkan dengan huruf U jika organisma unisel dan M jika ia adalah organisma multisel dalam ruangan yang dibekalkan. (a) (b) (c) (d) 7. Rajah di bawah menunjukkan pelbagai jenis sistem dalam badan manusia. Labelkan setiap sistem berikut: (a) (e) (i) [sistem pernafasan/ respiratory] (b) [sistem rangka manusia] [sistem limfa] (f) (k) 48
[sistem pencernaan] (c) [sistem saraf] [sistem peredaran] [sistem endokrin] (g) (d) [sistem pembiakan] (h) [sistem perkumuhan] [sistem otot] 8. Isikan tempat kosong berdasarkan cirri-ciri organisma berikut: meba Hydra Spirogira Euglena Paramesium yis iri-ciri (a)organima multisel dalam bentuk filament panjang (b) organisma berbentuk slipper (c) organisma yang mudah berubah bentuk (d)organisma unisel yang hijau (e)organisma yang membiak melalui kaedah pertunasan(budding) (f)organisma multisel yang mempunyai dua lapisan dinding sel Organisma hidup 9. Rajah menunjukkan pengkhususan sel (specialised cells) dalam badan manusia 49
J K L (a) Namakan sel J, K, L dan M. (i) J : (ii) K : (iii) L : (iv) M : (b) pakah fungsi sel L? (c) Namakan organ yang dibentuk oleh sel M. (d) Namakan sel saraf yang menghantar impuls. (a) Namakan sel dalam (i) Rajah 1 (ii) Rajah 2 (b) Label bahagian dalam Rajah 1 dan 2 untuk bahagian ke F: : : : : 50 M
E: F: (c) F adalah organel yang sangat unik. pakah fungsi F? (d) X adalah komponen penyimpanan makanan untuk sel tumbuhan. pakah nama komponen ini? Peta Konsep ab 2 51
Laman web penting : [Pendekatan IT] 52